Beth all Cymru ei wneud i fynd i’r afael ag unigrwydd ac unigedd?

Mae ffigurau gan Age Cymru yn dangos bod 75,000 o bobl hŷn yng Nghymru yn teimlo unigrwydd neu unigedd.  Dywedodd bron i hanner y rhai a holwyd mai eu set deledu neu eu hanifail anwes oedd eu prif gwmni.

Mae Pwyllgor Iechyd, Gofal Cymdeithasol a Chwaraeon y Cynulliad Cenedlaethol wedi dechrau ymchwiliad i edrych ar sut y mae’r broblem hon yn effeithio ar bobl hŷn yng Nghymru. Bydd yn edrych ar ba gymorth sydd ar gael i bobl hŷn a beth arall y gellir ei wneud i fynd i’r afael â’r broblem. Bydd y Pwyllgor hefyd yn edrych i ba raddau y gall mentrau a sefydlwyd i fynd i’r afael ag unigrwydd ac unigedd ymhlith grwpiau eraill hefyd helpu pobl hŷn.

Mae tystiolaeth i awgrymu y gall unigrwydd ac unigedd gael effaith sylweddol ar iechyd corfforol a meddyliol, a gall achosi iselder, problemau cysgu, straen, a hyd yn oed problemau gyda’r galon.

Felly mae’n bosibl y gallai atal unigrwydd ac unigedd leihau’r galw a’r pwysau ar wasanaethau iechyd a gofal cymdeithasol.

Nid yw unigrwydd ac unigedd yn golygu’r un peth – mae modd profi’r naill heb y llall. Gall person deimlo unigrwydd mewn ystafell orlawn, ac unigedd mewn cymuned wledig neu hyd yn oed i’r gwrthwyneb.

Mae Gweinidog Iechyd y Cyhoedd a Gwasanaethau Cymdeithasol eisoes wedi cydnabod bod y broblem o unigrwydd ac unigedd yn fater iechyd y cyhoedd pwysig, tra bod Comisiynydd Pobl Hŷn Cymru wedi gwneud mynd i’r afael â’r broblem yn flaenoriaeth.

Mae gan Lywodraeth Cymru eisoes gyfres o ddangosyddion i wirio ei chynnydd o ran cyflawni ei ‘nodau lles’ ac un ohonynt yw monitro ‘canran y bobl sy’n unig’.

Bydd y Pwyllgor yn edrych ar y pwnc cymhleth hwn a’r ystod eang o wasanaethau a all effeithio arno fel iechyd, gofal cymdeithasol a gwasanaethau cymunedol, trafnidiaeth a hyd yn oed mynediad i’r rhyngrwyd.

Dywedodd Dr Dai Lloyd AC, Cadeirydd y Pwyllgor Iechyd, Gofal Cymdeithasol a Chwaraeon:

“Gall unigrwydd ac unigedd effeithio ar unrhyw un, boed yn gyflogedig neu wedi ymddeol, yn byw mewn tref, dinas neu gefn gwlad.

Rydym eisoes yn gwybod bod y problemau’n effeithio ar nifer fawr o bobl hŷn. Gallai mynd i’r afael â’r broblem helpu unigolion i deimlo’n well a gallai hefyd olygu llai o alw ar ein gwasanaethau iechyd a gofal cymdeithasol.

Os ydych chi neu rywun yr ydych yn ei adnabod yn cael, neu wedi cael ei effeithio gan broblemau unigrwydd neu unigedd, neu os ydych yn ymwneud â gwaith i’w cefnogi, hoffem glywed am eich profiadau ac am y syniadau rydych chi’n credu a allai helpu.”

Os hoffech gyfrannu at yr ymchwiliad, gallwch ddod o hyd i ragor o wybodaeth, gan gynnwys sut i wneud hynny, ar dudalennau’r Pwyllgor Iechyd, Gofal Cymdeithasol a Chwaraeon ar wefan y Cynulliad Cenedlaethol.

Bydd y Pwyllgor yn cynnal sesiwn Facebook Fyw ar 25/01 am 17.20 i siarad mwy am yr ymchwiliad a gwahodd pobl i gymryd rhan.

Gallwch hefyd gael y wybodaeth ddiweddaraf am yr hyn y mae’r Pwyllgor yn ei wneud drwy ei gyfrif Twitter – @SeneddIechyd.

Ennyn mwy o ddiddordeb yn y Cynulliad…

Ym mis Medi, bydd ugain mlynedd wedi mynd heibio ers i bobl Cymru bleidleisio, o fwyafrif bychan, i gael eu Cynulliad Cenedlaethol eu hunain. Dyma’r unig sefydliad gwleidyddol y mae pobl Cymru wedi pleidleisio o’i blaid. Ers iddo ddod i fodolaeth ym 1999, mae’r Cynulliad wedi tyfu o ran pŵer a chyfrifoldeb. Chwe blynedd yn ôl, pleidleisiodd pobl Cymru o fwyafrif llethol dros roi pŵer i’r Cynulliad i wneud deddfau yng Nghymru.

Ond pa mor ymwybodol yw pobl o’r gwaith a wneir gan y Cynulliad Cenedlaethol fel sefydliad, a chan ei aelodau unigol fel ACau? Rydym ni’n gwybod bod pobl weithiau’n drysu rhwng y ddeddfwrfa, sef y Cynulliad Cenedlaethol, a’r weithrediaeth, sef Llywodraeth Cymru. Ddiwedd y flwyddyn y llynedd, crëodd Llywydd y Cynulliad grŵp bach i drafod sut y gall y Cynulliad gyflwyno newyddion a gwybodaeth am ei waith mewn modd diddorol a hygyrch. Tasg fawr yw hynny, yn enwedig ar adeg pan mae sefydliadau newyddion o dan bwysau cynyddol ac yn canolbwyntio’n llai ar roi sylw i wleidyddiaeth.

Mae ein tasglu yn cynnwys pobl sy’n meddu ar arbenigedd yn y meysydd a ganlyn: y cyfryngau, prosiectau democratiaeth agored megis mySociety, sefydliadau cyhoeddus blaengar sydd wedi mynd ati i hybu cyfathrebu digidol, ac arbenigwyr mewn dysgu digidol a chyfathrebu gwleidyddol. Gofynnwyd i ni edrych ar y ffordd orau o gynyddu lefelau o ddealltwriaeth ac ymgysylltiad gan y cyhoedd ymhlith cynulleidfaoedd sydd ar hyn o bryd wedi ymddieithrio o wleidyddiaeth a materion Cymreig.

Mae’r tasglu yn ystyried y ffordd orau o gyflawni’r hyn a ganlyn:

• sicrhau ei bod yn haws i ddefnyddwyr gwasanaethau’r Cynulliad ddefnyddio’r fath wasanaethau, megis y wefan, neu Senedd TV, sef y darllediadau byw ac wedi’u recordio o drafodion y Cynulliad, neu’r fersiwn argraffedig o Gofnod y Trafodion, yn ogystal â chymryd a defnyddio data oddi wrthynt, addasu cynnwys fideo a chynnwys arall at eu dibenion eu hunain, a rhoi gwell profiad i ddefnyddwyr yn gyffredinol;
• sicrhau bod gwasanaethau ar-lein, gan gynnwys cyfryngau cymdeithasol, yn gallu helpu’r Cynulliad i ddiwallu anghenion gwahanol gynulleidfaoedd a chwsmeriaid;
• sut y mae pwyllgorau’r Cynulliad yn rhoi gwybod am y gwaith y maent yn ei wneud.

Mae llawer o bobl yn ymddiddori yn y materion a drafodir yn y Cynulliad, sy’n amrywio o faes iechyd i dai, ac o faes addysg i’r amgylchedd – ond o bosibl nid yw’r Cynulliad yn cyflwyno’r materion hyn mewn ffordd sy’n galluogi pobl i ddarganfod pethau mewn modd syml a hygyrch. Yn rhy aml, mae’r Cynulliad yn ymddangos yn sefydliadol wrth gyflwyno materion, yn hytrach na rhoi’r materion yn gyntaf. Y dyddiau hyn, mae pobl yn poeni’n fwy am faterion nag y maent yn poeni am sefydliadau.

Efallai bod pethau eraill y mae angen i’r Cynulliad eu gwneud i sicrhau ei fod yn cyfathrebu’n effeithiol â phobl Cymru. Mae pobl bellach yn cael gwybodaeth a newyddion am wleidyddiaeth mewn ffyrdd gwahanol ac arloesol, yn bennaf drwy lwyfannau digidol. Mae’r rhan fwyaf o bobl erbyn hyn yn cael eu newyddion ar-lein ac ar eu ffonau symudol, ac yn fwyfwy aml drwy ffrydiau newyddion megis Facebook. Mae pobl ifanc gan amlaf yn cael eu newyddion ar lwyfannau symudol,  drwy gyfryngau cymdeithasol megis Snapchat. Sut all y Cynulliad gyflwyno ei newyddion mewn modd mwy cyfleus gan ddefnyddio’r llwyfannau hyn – neu alluogi eraill i wneud hyn?

Mae holl sefydliadau’r cyfryngau o dan bwysau, ac mae un o’r papurau newydd a fu’n gohebu ar faterion y Cynulliad, drwy gyflogi gohebydd penodedig, erbyn hyn wedi dileu’r swydd honno. Mae’r rhan fwyaf o bobl Cymru yn cael eu newyddion teledu a radio gan sianeli a ddarlledir drwy’r DU ac sy’n rhoi ychydig iawn o sylw i Gymru. Yn anaml iawn maent yn egluro am y gwahaniaethau sy’n bodoli rhwng polisïau yng Nghymru ac yn Lloegr, ar wahân i grybwyll y ffaith yma ac acw. Yn anaml iawn mae’r papurau newydd Llundeinig, sy’n cael eu darllen yn eang yng Nghymru, yn sôn am wleidyddiaeth Cymru neu’r Cynulliad. Felly, a oes angen i’r Cynulliad ddarparu ei lwyfan newyddion digidol ei hun drwy greu tîm bach o newyddiadurwyr i ddarparu newyddion am y straeon sydd yn dod allan o’r Cynulliad? Gallai llwyfan o’r fath hefyd ddarparu deunydd ar gyfer ugeiniau o gyhoeddiadau newyddion lleol a hyperleol o amgylch Cymru. Ni fyddai’n gweithredu fel llefarydd y ‘llywodraeth’ – i’r gwrthwyneb. Byddai’n llwyfan ar gyfer yr hyn sy’n digwydd yn y man lle gwneir y gwaith o graffu ar Lywodraeth Cymru – y Cynulliad Cenedlaethol – ac o dan arweiniad golygydd diduedd.

Bwriad dyluniad ffisegol y Senedd oedd bod yn symbol o’i rôl fel man cyhoeddus tryloyw ar gyfer pobl Cymru. Mae’n un o’r adeiladau sy’n cael y nifer mwyaf o ymwelwyr yng Nghymru, sef mwy na 80,000 o ymwelwyr bob blwyddyn. Sut gellir gwella profiad yr ymwelydd, a sut all pobl gadw mewn cysylltiad â’r hyn sy’n digwydd yn y Cynulliad ar ôl eu hymweliad? Mae miloedd o fyfyrwyr ysgol yn ymweld â’r Cynulliad bob blwyddyn: sut ddylai’r Cynulliad gysylltu â myfyrwyr, athrawon ac ysgolion, o bosibl gan ddefnyddio llwyfan dysgu dwyieithog Llywodraeth Cymru, sef Hwb+, sy’n hynod o lwyddiannus ac yn  cynnal 580,000 o athrawon a dysgwyr? Dyna rywbeth rydym ni’n gofyn i’r Cyngor Dysgu Digidol Cenedlaethol roi sylw iddo.

Mae’r Cynulliad Cenedlaethol yn ceisio deall barn a safbwyntiau pobl Cymru drwy ddefnyddio dulliau gwahanol – ceisio cael ymatebion torfol i Brexit a materion eraill, cynnal arolygon barn ynghylch ymholiadau a chael miloedd o ymatebion. Bydd gwaith y tasglu yn ategu hyn, gan geisio sicrhau bod y Cynulliad yn ymddwyn fel fforwm democrataidd arloesol.

Yn y pen draw – eich Cynulliad chi ydyw. Rydym ni’n awyddus i glywed eich barn ar sut y gall y Cynulliad gyfathrebu orau â phobl Cymru. Anfonwch e-bost atom ni ar digisenedd@assembly.wales gan roi eich barn. Rydym yn awyddus i glywed gennych – wedi’r cyfan, mae’n flwyddyn fawr ar gyfer y Cynulliad. Ym mis Mai, bydd y Cynulliad yn dathlu ei ben-blwydd yn 18 oed. Dyna garreg filltir mewn unrhyw fywyd.

Mae Leighton Andrews yn cadeirio Tasglu Newyddion Digidol y Llywydd.

Diwylliant, y Gymraeg a Chyfathrebu – Y cyhoedd yn penderfynu ar destun ymchwiliad un o Bwyllgorau’r Cynulliad

Yn ystod y misoedd diwethaf, mae Pwyllgor Diwylliant, y Gymraeg a Chyfathrebu Cynulliad Cenedlaethol Cymru wedi gofyn i bobl Cymru benderfynu ar y materion y dylai’r Pwyllgor ymchwilio iddynt.

Er bod Pwyllgorau’r Cynulliad yn ceisio cynnwys y cyhoedd yn eu gwaith yn rheolaidd, ac wedi gwneud hynny drwy ddulliau amrywiol (gan gynnwys cynnal digwyddiadau, grwpiau ffocws, sgyrsiau ar y we, arolygon barn, cyfweliadau fideo a gweithdai, ynghyd â defnyddio aps ceisio barn torfol), dyma’r tro cyntaf i un o Bwyllgorau’r Cynulliad ofyn i bobl Cymru benderfynu ar destun ymchwiliad.

Sut y cafodd y syniadau eu casglu?

Cynhaliodd James Williams o BBC Cymru Wales gyfweliad â Bethan Jenkins AC, Cadeirydd y Pwyllgor, ar Facebook Live—y digwyddiad cyntaf o’r fath yn hanes y Cynulliad Cenedlaethol. Anogodd Bethan bobl i gysylltu â hi ac i awgrymu meysydd blaenoriaeth.

Gwahoddodd y Pwyllgor bobl i awgrymu syniadau ar Facebook a Twitter a thrwy e-bost. Yn ogystal, cynhaliwyd digwyddiad yn yr Eisteddfod Genedlaethol er mwyn parhau â’r sgwrs.

Beth ddywedodd pobl?

Cafwyd nifer o awgrymiadau gan amrywiaeth o sefydliadau, grwpiau ac unigolion, a chafodd y syniadau hyn eu grwpio a’u cyflwyno i’r Pwyllgor. Yna, gwiriodd yr Aelodau yr eitemau ar y rhestr gyhoeddus hon yn erbyn y meysydd blaenoriaeth a oedd wedi dod i’r amlwg mewn sesiwn gynllunio flaenorol.

Roedd tipyn o dir cyffredin rhwng meysydd blaenoriaeth Aelodau’r Pwyllgor a’r rhestr gyhoeddus, gan gynnwys:

• sut y gellir cyflawni’r uchelgais o sicrhau miliwn o siaradwyr Cymraeg
• pryder am y dirywiad parhaus yn y cyfryngau lleol a newyddiaduraeth leol
• diffyg portread o Gymru ar rwydweithiau darlledu’r DU
• rôl radio yng Nghymru
• cylch gwaith, cyllid ac atebolrwydd S4C

Mae datganoli digidol wedi cyrraedd – rhowch help llaw wrth inni fynd i’r afael â dyfodol digidol Cynulliad Cenedlaethol Cymru

Dyma farn Claire Scantlebury, pennaeth y Tîm Cyfathrebu Digidol, pam y byddai gweithio i’r Cynulliad yn berffaith i chi os oes gennych chi ddiddordeb mewn digidrwydd.

Rwy’n ystyried fy hun yn dipyn o anorac o ran ymgysylltu digidol, ac mae’n deg dweud bod holl botensial y byd digidol yn rhywbeth sydd o ddiddordeb mawr i mi.

Ystyriwch y posibiliadau o ran y gynulleidfa, ymgysylltu mewn amser real, llunio deunydd gwreiddiol, sgwrsio dros y we, ennyn emosiynau, datblygiadau anhygoel technoleg, trendiau, platfformau, yr hyn sy’n dal sylw cynulleidfaoedd, data enfawr, gwybodaeth agored i bawb, profiad y defnyddiwr…mae’r rhestr yn ddiddiwedd!  Rwy’n deall yn iawn mor lwcus ydw i’n cael gweithio bob dydd ar rywbeth sy’n rhoi cymaint o bleser i mi.

Mae mwynhau’r gwaith yr ydw i’n ei wneud yn un peth, ond mae’n well byth gwybod fy mod yn chwarae fy rhan ar gyfer sefydliad mor arbennig a phwysig.  Â minnau’n aelod newydd o staff yn y Cynulliad, ac wedi imi fod yn gweithio yn y sector preifat yn flaenorol, rwy’n credu mai dyma’r amser mwyaf cyffrous i fod yn rhan o’r byd gwlidyddol ym Mhrydain. Ond tra bo pobl yn ddigon parod i ymgysylltu yn nemocratiaeth ein gwlad yn sgil rhai pynciau (awn ni ddim ar ôl yr hen air hwnnw ‘Brexit’ yn fan hyn!), mae ymgysylltu â gwleidyddiaeth yng Nghymru yn rhywbeth sy’n rhaid mynd i’r afael ag ef.

Mae’r byd gwleidyddol sydd ohoni ynghyd â’r ffordd y mae pobl yn darllen gwybodaeth yn her newydd, cyffrous ac mae’r byd digidol yn bwysig iawn yn hynny o beth.  Mae rôl sefydliadau gwleidyddol yn newid yn gyson.  Mae’r rheolau’n newid, mae’r ffiniau’n newid ac mae’r cyfleoedd a ddaw yn sgil e-ddemocratiaeth a’i botensial yn fwyfwy pwysig yn ein cymdeithas wrth inni geisio ymgysylltu â phobl nad ydynt yn ymwneud rhyw lawer â gwleidyddiaeth.

Mae bod yn rhan o’r tîm digidol yma yn y Cynulliad yn gyfle i ni gyfrannu er lles Cymru trwy arloesi a defnyddio gwahanol foddau o ymgysylltu’n greadigol.  Mae’n swydd mor gyffrous a llawn o fwynhad, ond mae’r llwyth gwaith yn cynyddu’n gyson…felly, dyma benderfynu recriwtio dau Reolwr ar y Cyfryngau Digidol i fod yn rhan o’n tîm.

At hynny, mae’r iaith Gymraeg wedi hen ennill ei phlwy yn yr oes ddigidol. Dyna pam rydym yn recriwtio arbenigwyr digidol i arwain y ffordd o ran arloesedd digidol trwy gyfrwng y Gymraeg. O ganlyniad, mae’r Gymraeg yn hanfodol ar gyfer ceisio am un o’r swyddi hyn, wrth inni weithio er lles Cymru a’r iaith Gymraeg.

Os oes angen rheswm arall arnoch i weithio i’r Cynulliad, ni chewch chi lefydd gwell i weithio ynddynt na’r Senedd a’r Pierhead ym Mae Caerdydd.

Beth yw’r rôl?

Rydym yn dîm newydd yn y Cynulliad, ac rydym yn gweithio i lywio presenoldeb y Cynulliad ar y we wrth inni ddangos i bobl Cymru beth rydym yn ei wneud yma ym Mae Caerdydd, gan ysbrydoli pobl yn sgil hynny.

Rwy’n chwilio am weithwyr proffesiynol digidol sy’n frwdfrydig dros ymgysylltu ar-lein â phobl Cymru  Dylech fod yn hyderus i lunio deunydd a’i rannu ar sawl platfform digidol, a bod yn ymwybodol o’r dull gorau ar gyfer gwahanol dasgau drwy eich gwybodaeth a’r sgiliau yr ydych wedi eu dysgu trwy brofiadau mewn rolau eraill a oedd yn ymwneud â marchnata digidol a chynnwys digidol.

Os ydych chi’n meddwl y gallwch chi fod yn arloesol, gwthio ffiniau a helpu gosod y Cynulliad ymysg sefydliadau digidol gorau’r byd, gwnewch gais ar unwaith!

Pryderu am ddyfodol y BBC yng Nghymru? Gofynnwch eich cwestiwn i Tony Hall, Cyfarwyddwr Cyffredinol y BBC

Mae’r Pwyllgor Diwylliant, y Gymraeg a Chyfathrebu eisiau clywed gennych cyn ei gyfarfod gyda Tony Hall, Cyfarwyddwr Cyffredinol y BBC.  Cynhelir y cyfarfod ar 2 Tachwedd a bydd yn cael ei ffrydio’n fyw ar Senedd.TV. Y dyddiad cau ar gyfer cwestiynau yw 21 Hydref.

Ar Twitter gallwch ddefnyddio #HoliBBC neu gallwch drydar y pwyllgor @SeneddDGCh.

Gallwch hefyd adael sylw ar dudalen Facebook y Cynulliad neu e-bostiwch eich cwestiwn i SeneddDGCh@cynulliad.cymru.

Pwy yw Tony Hall a beth mae’n ei wneud?

 Tony Hall – yr Arglwydd Hall o Benbedw – yw 16^eg Cyfarwyddwr Cyffredinol y BBC. Y Cyfarwyddwr Cyffredinol yw Prif Swyddog Gweithredol y BBC, sef ei Brif Olygydd.

I gael gwybod mwy am Tony Hall a rôl y Cyfarwyddwr Cyffredinol gallwch ymweld â Gwefan y BBC.

Pam mae e’n dod i’r Cynulliad?

Mae Pwyllgor Diwylliant, yr Iaith Gymraeg a Chyfathrebu newydd y Cynulliad ar hyn o bryd yn edrych ar effaith Siarter y BBC a beth fydd ffurf rhaglenni’r BBC yng Nghymru yn y dyfodol.

Bydd y Pwyllgor yn ymdrin â meysydd sy’n cynnwys yr Adolygiad o Siarter y BBC a rôl y  ‘Cyfarwyddwr y Gwledydd a’r Rhanbarthau’ a benodwyd yn ddiweddar.

Mae gan BBC Cymru gyllideb flynyddol o dros £150 miliwn ac mae’n cynhyrchu rhaglenni ar gyfer Radio Wales, Radio Cymru, y teledu a gwasanaethau ar-lein. Mae BBC Cymru hefyd yn gwneud 10 awr yr wythnos o deledu ar gyfer S4C.

Yn ystod y blynyddoedd diwethaf, gwelwyd gostyngiad yn y cynnwys Saesneg a gynhyrchir yn benodol ar gyfer Cymru.

Neges gan Bethan Jenkins AC, Cadeirydd y Pwyllgor Diwylliant, y Gymraeg a Chyfathrebu:

Mae’r BBC yn gonglfaen o ran cynnwys y cyfryngau i lawer o bobl a gallai fod ar fin mynd drwy nifer o newidiadau sylweddol o dan yr Adolygiad o’r Siarter.

 Mewn rhai ffyrdd mae Cymru’n elwa’n fawr ar y BBC oherwydd ei phentref drama yn Noc y Rhath lle mae Sherlock, Doctor Who a Casualty yn cael eu ffilmio. Dyma gynyrchiadau o’r radd flaenaf sydd yn ddiamau yn ein rhoi ni ar y map.

 Ond, mewn ffyrdd eraill, mae diffyg rhaglenni a chynnwys sy’n benodol i Gymru, ac mae toriadau diweddar yn y gyllideb yn peri pryder mawr.

 Felly, byddwn yn gofyn i’r Cyfarwyddwr Cyffredinol sut, yn ei farn ef, y bydd y BBC yng Nghymru yn edrych yn y dyfodol.

 Beth yw pwyllgor? 

Mae pwyllgor yn cynnwys grŵp bach o Aelodau Cynulliad o wahanol bleidiau sy’n edrych ar faterion penodol yn fanylach. Maent yn aml yn gofyn am fewnbwn gan gynghorwyr arbenigol allanol ac aelodau o’r gymuned cyn gwneud penderfyniadau.

Mae pwyllgorau yn argymell ffyrdd y gallai (er enghraifft) polisïau’r llywodraeth fod yn fwy cadarn a’i gwariant yn fwy effeithiol, effeithlon a darbodus. Mae pwyllgorau’n ymgysylltu’n rhagweithiol ac yn arloesol gydag unigolion a sefydliadau sy’n gallu mynegi llais a phrofiad pobl Cymru

Rhestr lawn o bwyllgorau Cynulliad Cenedlaethol Cymru

Blog Gwadd – Mae agor pwyllgorau i fyny yn gam ymlaen i ddemocratiaeth gryfach yng Nghymru

Dr Andy Williamson, Hydref 2016

Mae’n wych gweld y pumed Cynulliad Cenedlaethol yn dechrau gyda bwriad cryf i gynyddu cyfranogiad y cyhoedd. Mae’r Pwyllgor Diwylliant, y Gymraeg a Chyfathrebu eisoes wedi dechrau, gyda chadeirydd y Pwyllgor, Bethan Jenkins, yn gofyn i’r cyhoedd helpu i lywio’r hyn maent yn siarad amdano drwy amrywiaeth o gyfryngau arloesol a gwreiddiol.

Dyma stamp o ddeddfwrfa fodern, un sydd wedi buddsoddi mewn democratiaeth gref a buddiannau gorau y bobl y mae’n gwasanaethu.

Deddfwrfeydd agored, tryloyw a hygyrch yw’r dyfodol a gallwn weld hyn yn digwydd ledled y byd:

• yn San Steffan, mae’r Pwyllgor Deisebau yn denu cynulleidfaoedd newydd i wylio’r hyn y mae eu senedd yn gwneud a chymryd rhan mewn dadleuon;
• yn Brazil a Chile, mae deddfwriaeth yn cael ei rhannu ar-lein â’r cyhoedd, a all roi sylwadau, diwygio a phleidleisio ar y newidiadau hynny cyn iddynt gael eu cyfeirio’n ôl at aelodau;
• mae deddfwrfeydd mor eang â Georgia, Paraguay a Ffrainc yn gweithredu strategaethau i gynyddu cyfraniad y cyhoedd yn yr hyn maent yn gwneud i sicrhau eu bod yn dryloyw a hygyrch;
• Mae’r Alban, yr Eidal a’r Weriniaeth Tsiec yn enghreifftiau o seneddau sy’n darparu mynediad agored amser real i’w data, tra bod seneddau’r Iseldiroedd a Seland Newydd yn darparu archifau ar-lein y gellir chwilio drwyddynt yn llawn o gofnodion eu seneddau; ac
• mae Serbia a Periw ymysg y deddfwrfeydd o amgylch y byd sy’n gweithio mewn partneriaeth â sefydliadau cymdeithas sifil, gan chwilio am ffyrdd newydd o agor i fyny, estyn allan, gwrando a rhannu.

Mae hwn yn arfer sy’n tarfu ar y gwaith ac mae tarfu mewn ffordd gadarnhaol, hyd yn oed, yn gallu golygu heriau. Gall aelodau deimlo bod mwy o gyfraniad yn tresmasu ar eu rôl fel democratiaeth gynrychioliadol, ac mae rhai hyd yn oed yn dweud ei fod yn bygwth hynny. Mewn gwirionedd, mae profiad yn dangos i ni ei fod yn gwneud y gwrthwyneb. Ac mae’n rhaid i ni roi datblygiadau fel hyn yn eu cyd-destun; mae aelodau yn dal i fod yn gwneud y penderfyniadau, maent yn dal i benderfynu ar y rhan fwyaf o fusnes pwyllgorau. Ond, ym myd y cyfryngau cymdeithasol a newyddion cyson, mae’n amlwg bod ymgysylltu’n fwy a chysylltu’n well o fudd sylweddol i aelodau sydd am deimlo’r hyn sy’n digwydd yn eu cymunedau. Ledled y byd, mae’n rhaid i’n cynrychiolwyr dderbyn gwneud eu gwaith nid yn unig yn llygad craff y cyhoedd ond gyda rhagor o gyfraniad gan y cyhoedd. Mae’n beth da; nid yw democratiaeth yn golygu pleidlais bob pum mlynedd; mae’n golygu cael llais bob dydd.

Mae’r byd wedi newid, gan ein gorfodi i ail-lunio gwaith deddfwrfeydd wrth i fwy a mwy o gyfryngau amrywiol o gyfraniad cyhoeddus a rhyngweithio ddod i’r amlwg. Er mwyn deall pam bod hyn yn bwysig, i ddechrau mae’n rhaid i ni dderbyn y manteision o ymgysylltu mwy â’r cyhoedd, ac mae’r manteision hynny yn niferus. Mae yna heriau logistaidd hefyd, gwybod pa offer i’w defnyddio a cheisio peidio â berchen arnynt neu eu rheoli (neu’r drafodaeth). Mae’n rhaid i ni ddatblygu parodrwydd i fynd lle mae pobl, defnyddio’r offer maen nhw’n eu defnyddio, dewis beth sydd orau i’r swydd dan sylw.

Mae cyhoedd mwy gwybodus ac sy’n cymryd rhan yn creu democratiaeth gryfach.

Mae creu ffyrdd newydd i roi llais i bobl a chael mwy o ran yn yr hyn mae eu cynrychiolwyr yn ei wneud yn dechrau goresgyn y rhwystrau o ddiffyg ymddiriedaeth sydd wedi datblygu ar draws nifer o’n sefydliadau cyhoeddus. Nid yw’n ateb i bob problem. Does dim ateb syml ac mae pobl yn cymryd amser i ymddiried, yn gyflym i wthio eu hagenda eu hunain, i fynegi rhwystredigaeth pan nad ydynt yn cael eu ffordd eu hunain. Ni allwn ddisgwyl i system y mae pobl wedi bod yn ddrwgdybus ohoni ac sy’n cael ei gweld fel peth caeedig sy’n rheoli newid dros nos ac ni ddylem ddisgwyl i agweddau cyhoeddus newid yn syth ychwaith. Byddai hynny’n naïf. Proses barhaus yw hon. Mae angen i ni fod yn ofalus a goddefgar ond hefyd i fwrw ymlaen â’r hyder o wybod fod bod yn fwy agored yn well i bawb yn y pen draw.

Gall agor pwyllgorau i fyny deimlo’n galed am ei fod yn galed. Ond dyna’r peth iawn i’w wneud ac mae’n angenrheidiol. Mae’n adlewyrchiad o’r newid cymdeithasol parhaus yn ein hagweddau at ddemocratiaeth, a fydd yn haws i’w groesawu os gallwn siarad yn agored a gonest am yr hyn mae’n golygu i gynrychiolwyr etholedig, staff a’r cyhoedd.

Mae agor pwyllgorau i fyny yn golygu cynhwysiant. Mae’n golygu cynrychiolaeth gryfach, gwneud democratiaeth yn fwy cyfranogol a sut mae hyn o fudd i aelodau a’r cyhoedd. Mae democratiaeth agored yn arwain at well ddeddfwriaeth, deddfwriaeth sy’n ystyrlon a phriodol, sy’n seiliedig ar safbwyntiau ehangach, wedi’u trochi ym mhrofiadau pobl go iawn. Deddfwriaeth sy’n adlewyrchu’n well pwy ydym ni. Mae’r byd yn gymhleth, a bydd dod o hyd i ffyrdd newydd, dibynadwy o ddatrys problemau yn haws pan fyddwn yn gallu harneisio’r gronfa enfawr o dalent, gwybodaeth a syniadau sydd heb ei gyffwrdd am lawer rhy hir. I gyrraedd yno, mae angen mwy o addysg arnom, mwy o wybodaeth a mwy o bartneriaid i hybu gwell aeddfedrwydd gwleidyddol ac ymgysylltu’n effeithiol.

Mae angen mwy o bobl arnom, lleisiau gwahanol i gael eu clywed a’u clywed yn amlach. Mae gwahodd pobl i bwyllgorau, gofyn iddynt helpu i lunio’r agenda a rhoi mwy o le iddynt gael eu clywed yn gamau cadarnhaol ymlaen. Y llwybr hwn tuag at ymgysylltu’n effeithiol yw hanfod democratiaeth fodern.

Dr Andy Williamson yw Sylfaenydd Democratise a Llywodraethwr The Democratic Society . Yn ddiweddar, ysgrifennodd World e-Parliament Report 2016 ac mae’n gyd-awdur ‘From Arrogance to Intimacy – A Handbook for Active Democracies’.

Diwylliant, y Gymraeg a Chyfathrebu – Llwyddiannau newydd o ran ymgysylltu gan Gynulliad Cenedlaethol Cymru

Am y tro cyntaf, mae’r Cynulliad wedi sefydlu Pwyllgor sydd â chyfrifoldeb penodol dros gyfathrebu, diwylliant, y celfyddydau, yr amgylchedd hanesyddol, darlledu a’r cyfryngau.

Mae’r materion hyn yn cyfoethogi ein bywydau, yn llywio ac yn egluro ein naratif fel cenedl, yn sail i’n diwylliant a’n treftadaeth unigryw, ac yn helpu i ddiffinio sut beth yw bod yn Gymry.

Mae’r Pwyllgor Diwylliant, y Gymraeg a Chyfathrebu newydd yn cynnwys wyth o Aelodau’r Cynulliad o bob rhan o Gymru, sy’n cynrychioli’r pum plaid wleidyddol yn y Cynulliad. Yn ystod yr haf, rhoddodd y Pwyllgor gyfle i bobl gysylltu â ni i ddweud wrthym ba waith y dylai’r Pwyllgor ei flaenoriaethu.

Ym mis Gorffennaf, bu’r Cynulliad yn darlledu drwy gyfrwng Facebook Live am y tro cyntaf erioed. Gwyliodd dros 2,700 o bobl Bethan Jenkins AC, Cadeirydd y Pwyllgor, yn siarad am ei gobeithion ar gyfer y Pwyllgor. Cawsom lawer o syniadau drwy’r ffrwd Facebook Live, drwy Twitter a thrwy e-bost.

Hefyd, cynhaliodd y Pwyllgor ddigwyddiad yn yr Eisteddfod i’r sawl a oedd yn bresennol gyflwyno eu syniadau a’u blaenoriaethau. Un o’r awgrymiadau hynny oedd y dylai’r Pwyllgor edrych ar y defnydd o’r Gymraeg ymhlith pobl ifanc, gan ystyried y cyhoeddiad a wnaethpwyd gan y Prif Weinidog a Gweinidog y Gymraeg a Dysgu Gydol Oes o ran sicrhau miliwn o siaradwyr Cymraeg erbyn 2050.

Gan ddiolch yn fawr iawn i bawb a gymerodd yr amser i gysylltu, dyma’r blaenoriaethau a nodwyd gennych…

Y Gymraeg

• Sut y mae Llywodraeth Cymru yn bwriadu cynyddu nifer y siaradwyr Cymraeg i filiwn erbyn 2050, gan gynnwys y defnydd o’r Gymraeg ymhlith pobl ifanc
• Y Gymraeg mewn addysg uwchradd, gan gynnwys cynnig i gael gwared ar y cysyniad o addysg ail iaith a’i ddisodli gydag un continwwm o ddysgu Cymraeg
• Annog pobl i barhau i ddefnyddio’r Gymraeg ar ôl gadael yr ysgol
• Cymorth dwyieithog ar gyfer pobl fyddar a thrwm eu clyw

Diwylliant

• Cyllid ar gyfer addysg cerddoriaeth a mynediad at yr addysg honno
• Strategaeth i ddatblygu’r diwydiant cerddoriaeth yng Nghymru
• Ffioedd a thelerau ar gyfer y celfyddydau gweledol a chymhwysol
• Ariannu’r celfyddydau ar lawr gwlad ac yn lleol, a mynediad at y celfyddydau hynny
• Sut y mae Cymru yn cefnogi ei chelfyddydau diwylliannol traddodiadol ac unigryw
• Datblygu’r Adolygiad Arbenigol i’r adroddiad Amgueddfeydd Lleol
• Brand Cymru

Treftadaeth

• Cadw treftadaeth leol yng Nghymru
• Addysg ddiwylliannol a hanesyddol yng Nghymru

Cyfathrebu

• Beth all Llywodraeth Cymru ei wneud i fynd i’r afael â’r diffyg democrataidd yng Nghymru
• Cyflwr newyddiaduraeth leol yng Nghymru
• Cynrychiolaeth Cymru yn y cyfryngau ar lefel y DU
• Cyllid ar gyfer y cyfryngau yng Nghymru
• Goblygiadau Siarter y BBC i S4C
• Cyfranogiad dinasyddion a mynediad at wybodaeth wleidyddol

Bu’r Pwyllgor yn ystyried yr awgrymiadau hyn wrth drafod y materion mawr y maent yn awyddus i fynd i’r afael â nhw yn ystod y 5 mlynedd nesaf. Roedd llawer o dir cyffredin rhwng yr awgrymiadau a ddaeth i law a rhai o flaenoriaethau’r Pwyllgorau, gan gynnwys:

• Sut y gellir cyflawni’r uchelgais o sicrhau miliwn o siaradwyr Cymraeg
• Pryder am y dirywiad parhaus yn y cyfryngau lleol a newyddiaduraeth leol
• Diffyg portread o Gymru ar rwydweithiau darlledu’r DU
• Rôl radio yng Nghymru
• Cylch gwaith, cyllid ac atebolrwydd S4C

Rydym wedi grwpio’r syniadau sy’n weddill gyda’i gilydd, ac rydym am i’r cyhoedd benderfynu pa faterion yr ydych chi’n credu y dylai’r Pwyllgor ymchwilio iddynt yn ystod y misoedd nesaf, unwaith y bydd y Pwyllgor wedi gorffen ei waith ar strategaeth y Gymraeg. Dyma’r tro cyntaf i un o Bwyllgorau’r Cynulliad alluogi’r cyhoedd i benderfynu ar ei raglen waith mewn modd mor uniongyrchol.

Cymerwch ran drwy gwblhau a rhannu’r arolwg hwn.

Fodd bynnag, ni fyddwn yn anwybyddu’r holl ymatebion heblaw am y materion mwyaf poblogaidd.   Bydd yr holl ymatebion yn ein helpu i benderfynu ar ein blaenoriaethau yn y tymor hwy, boed hynny drwy ymchwiliad ffurfiol, drwy ofyn cwestiynau i Weinidogion neu drwy geisio dadleuon yn y Cyfarfod Llawn.

Mae’r Pwyllgor wedi ymrwymo i gynnwys ystod o unigolion, grwpiau, busnesau a sefydliadau yn ei waith, yn y gobaith ei fod yn cynrychioli diddordebau Cymru a’i phobl yn effeithiol drwy gynnig cyfleoedd i effeithio’n uniongyrchol ar y gwaith hwn.

Mae rhagor o wybodaeth am y Pwyllgor Diwylliant, y Gymraeg a Chyfathrebu ar gael yma.

#HoliLlywydd – Y Llywydd, Elin Jones AC, yn ateb eich cwestiynau

Ar 2 Awst, bydd Elin Jones AC, y Llywydd, yn yr Eisteddfod Genedlaethol yn sgwrsio â’r newyddiadurwraig Catrin Hâf Jones am yr heriau a chyfleoedd unigryw y mae’n eu hwynebu yn y Pumed Cynulliad. Bydd y Llywydd hefyd yn ateb cwestiynau’r gynulleidfa a chwestiynau a ofynnir drwy’r cyfryngau cymdeithasol.

Gellir gofyn cwestiwn ymlaen llaw neu ar y diwrnod, naill ai drwy ddefnyddio #HoliLlywydd / #AskLlywydd ar Twitter, neu drwy gyfathrebu ar dudalen Facebook y Cynulliad, lle y caiff y sesiwn ei darlledu’n fyw am 11.00.

Sut gallaf wylio?

Os byddwch yn yr Eisteddfod, gallwch wylio’r cyfweliad yn fyw am 11.00 ym mhabell y Cymdeithasau 1. Os na allwch fod yn bresennol, byddwn yn darlledu’r cyfweliad yn fyw yn Gymraeg a Saesneg ar ein cyfrifon Facebook:

Facebook Cynulliad Cymru

Facebook Assembly Wales

Hefyd, gallwch wylio’r cyfweliad llawn ar Senedd.tv ar ôl y digwyddiad, ynghyd â thrawsgrifiadau.

Sut gallaf gyflwyno cwestiwn?

Mae sawl ffordd o ofyn cwestiwn i’r Llywydd:

• Ar Twitter – Dilynwch @CynulliadCymru ar Twitter ac ateb unrhyw drydariadau sy’n ymwneud â’r pwnc hwn, neu defnyddiwch y hashnod #HoliLlywydd. Hefyd, mae croeso i chi anfon Neges Uniongyrchol atom os hoffech ei chadw yn gyfrinachol.
• Ar Facebook – Hoffwch Dudalen Facebook y Cynulliad a gadael sylw ar statws perthnasol. Os na allwch weld statws perthnasol, gadewch sylw ar y dudalen gyda’r hashnod #HoliLlywydd.
• E-bost – Gallwch anfon eich cwestiynau drwy’r e-bost at: cyfathrebu@cynulliad.cymru
• Ar Instagram – Os gallwch fynegi barn mewn ffordd weledol a chreadigol, byddem wrth ein bodd o’i gweld. Tagiwch gyfrif Instagram y Senedd yn eich llun neu defnyddiwch yr hashnod #HoliLlywydd. Fel arall, gadewch sylw ar un o’n heitemau ar Instagram, eto gyda’r hashnod #HoliLlywydd
• Ar YouTube – Beth am i chi ffilmio eich hunan yn gofyn eich cwestiwn ac yna anfon y linc atom drwy un o’r sianeli uchod?
• Sylwadau – Gallwch adael sylw ar y blog hwn yr eiliad hon!

Angen syniadau?

Gall Cynulliad Cymru ddeddfu mewn 21 o feysydd datganoledig:

• Amaethyddiaeth, coedwigaeth, anifeiliaid, planhigion a datblygu gwledig
• Henebion ac adeiladau hanesyddol
• Diwylliant
• Datblygu economaidd
• Addysg a hyfforddiant
• Yr amgylchedd
• Gwasanaethau tân ac achub a diogelwch rhag tân
• Bwyd
• Iechyd
• Priffyrdd a thrafnidiaeth
• Tai
• Llywodraeth leol
• Cynulliad Cenedlaethol Cymru
• Gweinyddiaeth gyhoeddus
• Lles cymdeithasol
• Chwaraeon a hamdden
• Trethiant
• Twristiaeth
• Cynllunio gwlad a thref
• Dŵr ac amddiffyn rhag llifogydd
• Y Gymraeg

Dyma ragor o lincs a all fod yn ddefnyddiol:

Materion o Bwys i’r Pumed Cynulliad – Yn y cyhoeddiad hwn mae detholiad o faterion sy’n debygol o fod o bwys yn y Pumed Cynulliad, o’r diwydiant dur i ddyfodol deddfu yng Nghymru.

Cymru a’r UE: Beth mae’r bleidlais i adael yr UE yn ei olygu i Gymru? – Mae ein Gwasanaeth Ymchwil yn egluro’r hyn a all ddigwydd yng Nghymru yn dilyn y bleidlais i Adael.

Comisiwn newydd y Cynulliad yn cychwyn arni gyda strategaeth ar gyfer y Pumed Cynulliad – Erthygl newyddion am y strategaeth newydd ar gyfer y Pumed Cynulliad.

Swyddogaeth y Llywydd – Gwybodaeth am swyddogaeth y Llywydd.

Rhagor am Elin Jones AC, y Llywydd

Elin Jones AC yw Llywydd presennol Cynulliad Cenedlaethol Cymru.

Y Llywydd yw’r awdurdod pennaf yn y Cynulliad. Mae’n cadeirio cyfarfod y 60 Aelod Cynulliad yn y Cyfarfod Llawn, gan aros yn wleidyddol ddiduedd bob amser.

Mae’r Llywydd hefyd yn weithredol o ran cynrychioli buddiannau’r Cynulliad a buddiannau Cymru yn genedlaethol, yn y DU ac yn rhyngwladol. Y Llywydd yw cadeirydd Comisiwn y Cynulliad, sef y corff sy’n sicrhau bod gan Aelodau’r Cynulliad y staff a’r adnoddau sydd eu hangen arnynt i gyflawni eu rolau yn effeithiol ar ran pobl Cymru.

Prif swyddogaethau y Llywydd yw:

• cadeirio’r Cyfarfod Llawn;
• penderfynu ar faterion ynglŷn â dehongli neu gymhwyso Rheolau Sefydlog;
• cynrychioli’r Cynulliad mewn trafodaethau ag unrhyw gyrff eraill, pa un a ydynt y tu mewn i’r Deyrnas Unedig neu’r tu allan iddi, mewn perthynas â materion sy’n effeithio ar y Cynulliad.

Gweler hefyd:

Y Llywydd yn rhoi tystiolaeth i Bwyllgor y Cynulliad – Newidiadau y mae’r Llywydd yn awyddus i’w gwneud i Fil Cymru.

Elin Jones yn egluro’r hyn y mae am ei gyflawni fel Llywydd y Cynulliad Cenedlaethol – Cyfweliad â Wales Online ar yr hyn y mae’r Llywydd am ei gyflawni dros y pum mlynedd nesaf.

Y camau nesaf

Ar ôl casglu eich holl gwestiynau ynghyd, caiff rhai eu dewis i’r Llywydd eu hateb ar y dydd.

Byddwn yn coladu’r rhain ac yn eu rhannu â Catrin Hâf Jones cyn y cyfweliad. Bydd hi yn ei thro yn eu defnyddio yn ei sgwrs ag Elin Jones AC, y Llywydd. Os byddwch yn yr Eisteddfod, gallwch ddod i wylio’r cyfweliad yn fyw; fel arall gallwch ei wylio yn fyw ar ein tudalennau Facebook. Wedyn, bydd y sgwrs ar gael ar-lein ar Senedd.TV. Byddwn yn rhoi gwybod i chi os caiff eich cwestiwn ei ateb.

Cynhelir sgwrs rhwng y Llywydd a Catrin Hâf Jones ar 2 Awst am 11.00 yn yr Eisteddfod Genedlaethol yn y Fenni.

Edrychwn ymlaen at glywed oddi wrthych!

Os byddwch yn yr Eisteddfod, gallwch wylio’r cyfweliad yn fyw am 11.00 ym mhabell y Cymdeithasau 1. Os na allwch fod yn bresennol, byddwn yn darlledu’r cyfweliad yn fyw yn Gymraeg a Saesneg ar ein cyfrifon Facebook:

Facebook Cynulliad Cymru

Facebook Assembly Wales

Hefyd, gallwch weld y cyfweliad llawn ar Senedd.tv ar ôl y digwyddiad, ynghyd â thrawsgrifiadau.

Darllenwch yr erthygl yma yn Saesneg

Cynulliad Cenedlaethol Cymru yn Llysgennad ar gyfer Slate

Yma yng Nghynulliad Cenedlaethol Cymru, rydym bob amser yn chwilio am ffyrdd newydd o rannu gwybodaeth mewn ffordd gyffrous ac arloesol. Eleni, dechreuom ddefnyddio rhaglen o’r enw Slate (gan Adobe) i greu crynodebau o’r adroddiadau a lunnir gan ein pwyllgorau.

Mae ein deunydd ar Slate wedi bod yn llwyddiannus iawn – yn gymaint felly nes i Adobe ein gwneud ni’n Llysgennad ar gyfer Slate!

Beth yw Slate?

Platfform sy’n galluogi sefydliadau i greu a rhannu adroddiadau, gwybodaeth a chyflwyniadau rhyngweithiol yw Slate. Mae ganddo ryngwyneb hygyrch ac mae modd ei ddefnyddio ar sawl platfform. Mae’r Cynulliad wedi defnyddio Slate i rannu gwaith helaeth a chymhleth pwyllgorau’r Cynulliad mewn fformat difyr sy’n hawdd ei ddefnyddio.

 

Llwyddiant Slate

Yn dilyn yr ymchwiliad diweddar i Gamddefnyddio Alcohol a Sylweddau yng Nghymru, roedd Pwyllgor Iechyd a Gofal Cymdeithasol y Cynulliad am rannu ei ganfyddiadau. Defnyddiodd y Cynulliad Slate i greu crynodeb o waith y pwyllgor. Gan ddefnyddio delweddau trawiadol a chynnwys addysgiadol, crëwyd adroddiad amlblatfform a chanddo ryngwyneb cyfeillgar.

“Mae’n anhygoel gweld y pethau gwych y mae pobl (fel Cynulliad Cenedlaethol Cymru) yn eu gwneud gyda’r adnodd” – Tîm Rhaglen Slate

Bellach, mae Slate wedi ei ddefnyddio i gyflwyno canfyddiadau nifer o bwyllgorau’r Cynulliad gan gynnwys ymchwiliad y Pwyllgor Cyllid a oedd yn ystyried a ddylai’r Ombwdsmon gael rhagor o bwerau ac ymchwiliad y Pwyllgor Cymunedau, Cydraddoldeb a Llywodraeth Leol i sut y gellir lleihau tlodi yng Nghymru.

 

Dysgwch ragor am waith pwyllgorau Cynulliad Cenedlaethol Cymru.

GovCampCymru 2015 #gccy15, Pierhead

Eleni, cynhaliodd GovCampCymru ei ail ddigwyddiad yn y Pierhead, sy’n rhan o ystâd Cynulliad Cenedlaethol Cymru ym Mae Caerdydd.

This our venue today for #gccy15 ….WOW pic.twitter.com/8eNowbHG14

— Sasha Taylor (@Sasha_Taylor) September 26, 2015

Mae GovCamp yn ddigwyddiad lle mae pobl yn dod at ei gilydd i drafod, i greu ac arloesi, ac i edrych yn benodol ar sut y gall technoleg, syniadau modern a gwasanaethau cyhoeddus wella cymdeithas.

Cynhelir y digwyddiad GovCamp ar sail ‘anghynhadledd’, lle y penderfynir ar yr agenda gan bobl sy’n cynnig pynciau ar gyfer gweithdai neu drafodaethau ar y diwrnod.

Mae’r digwyddiad yng Nghymru yn cael ei gydlynu gan y Satori Lab, gyda chymorth ugeiniau o wirfoddolwyr a noddwyr.

Os oes gennych ddiddordeb mewn cael trosolwg o’r hyn a drafodwyd ar y diwrnod, edrychwch ar Nodiadau’r Sesiwn Google Doc .

Os ydych yn gweithio yn y sector cyhoeddus a bod diddordeb gennych mewn cadw’r fflam arloesi a thrafodaeth i danio rhwng digwyddiadau blynyddol, mae Satori Lab wedi trefnu Sesiwn Bara Brith (a ddeilliodd o ganlyniad i un o’r sesiynau).

Roedd nifer o staff y Cynulliad yn bresennol yn y digwyddiad eleni – pob un â diddordeb mewn agweddau gwahanol ar ddarparu gwasanaethau cyhoeddus. Dyma eu sylwadau am y diwrnod.

 

Dean George, Rheolwr y Cyfryngau Digidol

Dyma fy mhrofiad cyntaf o ‘anghynhadledd’, ac fe wnes i fwynhau rhyddid y drafodaeth sydd ar gael i bawb sydd yno yn fawr. Mae’n sicrhau mai dim ond pobl sydd â gwir ddiddordeb sy’n cynnal deialog â chi a’ch bod, o ganlyniad, yn cael rhai syniadau rhyfeddol. Y peth gwych am anghynhadledd yw y gall y sgyrsiau gorau ddigwydd rhwng sesiynau, efallai wrth siarad dros baned o goffi. Nid yw’r rhain yn ‘seibiannau rhwydweithio’ a gaiff eu gorfodi, ond maent yn hamddenol braf ac yn ddadleuon difyr, ysgogol y bydd yn rhaid eich tynnu i ffwrdd oddi wrthynt ar adegau. Mae’n werth nodi hefyd bod pobl sy’n aberthu eu dydd Sadwrn yn sicr o deimlo rhywfaint o angerdd dros yr achos hwn.

Treuliais sesiwn y bore yn siarad am dechnoleg lleferydd-i-destun Cymraeg. Cysylltwch â Gareth Morlais (@melynmelyn) os oes gennych syniadau am hyn. Hefyd bûm yn gwrando ar sesiwn, dan arweiniad y Cynulliad, ar sut y gallem wneud cynnyrch pwyllgorau’r Cynulliad yn fwy deniadol i gynulleidfa ehangach. Mae’n ymddangos fod cael cyfrifon ar wahân ar gyfer Pwyllgorau gyda gwahanol gylchoedd gwaith ar Twitter yn cael ei groesawu’n fawr, ond mae angen i ni wneud rhagor i wneud yr ochr gofnodi hyd yn oed yn fwy deniadol. Efallai bod ein hadroddiadau yn y Llechen yn gam yn y cyfeiriad cywir.

Yn bendant mae ‘anghynhadledd’ o’r math hwn yn ffordd dda o wneud yn fawr o’ch amser i ffwrdd o’r ddesg, a byddwn i’n hoffi ei weld yn cael ei fabwysiadu’n eang ar draws y sector cyhoeddus. Beth am ddefnyddio’r dull ar gyfer eich diwrnod cwrdd i ffwrdd nesaf i staff!

 

Helia Phoenix, Uwch Reolwr y Cyfryngau Digidol

Hwn oedd fy nhrydydd digwyddiad GovCamp. Rydw i wedi bod i un yn Llundain a dau yng Nghymru. Efallai fy mod yn rhagfarnllyd, ond mae wedi bod yn llawer gwell gen i’r cynadleddau a gynhaliwyd yng Nghymru. Roedd cynnwys y digwyddiadau yn ddigon amrywiol i annog pobl i fynychu sesiynau ar bethau efallai na fyddant yn gwybod amdanynt, ac yn ogystal maent, wrth gwrs, yn ymdrin â’r cyd-destun Cymreig, sy’n eu gwneud yn wahanol i gynadleddau GovCamp yn Lloegr/y DU.

Mae siarad am sut i wella pethau, gyda phobl o Gymru a thu hwnt, yn ffordd wych o dreulio’r diwrnod!

Bûm yn bresennol mewn sesiynau diddorol drwy gydol y dydd, a sesiwn arbennig eleni oedd yr amser a dreuliwyd yn y dafarn ar ôl y sesiynau ffurfiol, yn cael eglurhad ar y blockchain gan Sym Roe o’r Clwb Democratiaeth a James Cattell o Swyddfa’r Cabinet.

Kevin Davies, Rheolwr Ymgysylltu â’r Cyhoedd

Aeth Helia a minnau i GovCampCymru y llynedd, a’i hoffi’n ddigon, nid yn unig i fynd eto, ond roeddem yn teimlo hefyd y byddai’n fuddiol iawn i gynnal GovCamp yn y Cynulliad Cenedlaethol, a chael mwy o bobl o’r Cynulliad i fod yn rhan o’r diwrnod. Y tro hwn, ymunodd un neu ddau o bobl o’r tîm ar-lein a thîm y cyfryngau cymdeithasol yn ein hadran, a chynrychiolwyr o’r timau Cyfieithu a Chofnodi, a Deddfwriaeth.

Roedd yn wych i fod yn rhan o’r digwyddiad unwaith eto. Y peth a oedd yn fy nharo y llynedd oedd pa mor wych ydoedd i gael cynifer o bobl gadarnhaol a gwybodus yn yr un ystafell ar yr un pryd, pobl a oedd yn ddigon angerddol i roi o’u hamser ar ddydd Sadwrn. Mae’n ffordd wych o rannu syniadau ymarferol – yn ogystal ag o fynd i ddadleuon ideolegol enfawr! Roedd yr awyrgylch yr un fath eleni, ac fel y llynedd, cafodd cymysgedd da iawn o faterion eu trafod, gan gynnwys hygyrchedd cynnyrch cofnodi pwyllgorau, sut i wneud cynnydd o ran yr agenda digidol yng Nghymru, hyrwyddo etholiadau, a dyfodol democratiaeth … llawer o bethau i fynd i’r afael â hwy mewn gweithdai a barodd gwta bedair awr!

Tom Jackson, Clerc Tîm Cymorth Craffu

Roeddwn i’n cynnal gweithdy ar ‘Gofnodi Gwell? Gwella hygyrchedd o ran cynnyrch pwyllgorau. ‘ Nod gwreiddiol y sesiwn hon oedd ceisio cael amrywiaeth o syniadau ynglŷn â sut y gallem sicrhau bod cynnyrch craffu pwyllgorau yn fwy hygyrch / deniadol /yn haws ei ddefnyddio, gyda ffocws arbennig ar ffyrdd mwy arloesol o gyhoeddi gwybodaeth, a sut y mae llwyddiant y dulliau hynny’n cael eu gwerthuso. Fodd bynnag, yn unol â natur GovCamp, ni ddilynodd y drafodaeth y trywydd hwn yn benodol. Yn hytrach, un o themâu’r sesiwn oedd, mai problem fwy ar gyfer y Cynulliad oedd sut yr ydym yn dewis deunydd ar gyfer cynulleidfaoedd penodol, yn hytrach na sut y byddwn yn ei gyflwyno.

Awgrymodd y rhai a oedd yn bresennol bod tair cynulleidfa wahanol ar gyfer cynnyrch pwyllgorau:

1. Gweinidogion y Llywodraeth / Gweision Sifil, y mae angen iddynt gael eu hargyhoeddi ynghylch dilysrwydd argymhellion (gyda thystiolaeth o’u plaid / yn eu herbyn);
2. Pobl sy’n cymryd rhan mewn ymchwiliad, sydd eisiau gwybod pa wahaniaeth y mae eu tystiolaeth / fewnbwn wedi’i wneud i gasgliadau’r Pwyllgor. Gall fod yn werth gofyn i bobl o’r fath sut y maent am i’r wybodaeth hon gael ei chyflwyno. Efallai y bydd rhai pobl am gael y wybodaeth wedi’i chyflwyno mewn fformat Hawdd i’w Ddarllen;
3. Y cyhoedd yn ehangach – a allai fod â mwy o ddiddordeb gwybod ‘beth sy’n digwydd nesaf,’ na gwybod am yr hyn yr argymhellodd/ adroddodd y Pwyllgor. Bydd y bobl hyn yn gweld bod jargon yn anodd iawn i’w ddeall. Eu prif ddiddordeb fydd darganfod sut y gall ymatebion y Llywodraeth i waith craffu pwyllgor effeithio ar eu bywydau hwy. Efallai y bydd ateb y cwestiwn hwn yn gofyn am well rhwydwaith / cyswllt rhwng “y bobl sy’n ysgrifennu adroddiadau” a’r “bobl sy’n cyflawni’r argymhellion.”

 

Gruffydd Jones, Dirprwy Reolwr Newid a Gwella Busnes, yr Adran Gyfieithu a Chofnodi

O ran technoleg iaith, cynhaliwyd sesiwn ddiddorol gan Gareth Morlais o Lywodraeth Cymru ar y posibilrwydd o weithredu’r syniad o dorfoli ar gyfer y dechnoleg lleferydd-i-destun.

O ystyried ein gwaith ar dechnoleg iaith a’r diddordeb parhaus yn y maes, rydym mewn sefyllfa dda yn y Cynulliad i gymryd rhan mewn unrhyw ddatblygiadau o ran technoleg lleferydd-i-destun yn y dyfodol, a byddem yn awyddus i edrych sut y gallem gymryd rhan mewn unrhyw brosiectau torfoli.

 

Alison Flye, Cynorthwy-ydd Gwybodaeth Ddigidol

Hwn oedd fy mhrofiad cyntaf o “anghynhadledd” ac rwy’n credu bod y fformat yn gweithio’n dda. Yn y sesiynau y bûm i ynddynt roedd pawb yn ymddiddori’n llwyr yn y pynciau dan sylw ac roedd y brwdfrydedd yn heintus – roedd cyffro mawr yn yr adeilad. Cymerodd cynadleddwyr GovCamp feddiant o adeilad eiconig y Pierhead am y diwrnod, felly roedd digon o le i 100 o bobl mewn 20 o weithdai.

Roedd fy sesiwn gyntaf i’n ymwneud ag ymgyrchoedd dinasyddion gan ddefnyddio’r dechnoleg ddigidol. Mae pobl yn gwybod sut i gwyno am broblemau gyda’u sbwriel neu’u parciau, ond nid am faterion digidol. Ond sut y gallwn ni newid y sefyllfa? (Rhan o’r broblem, mewn gwirionedd, yw nad yw llawer o bobl yn gwybod o hyd sut i fynd at eu cynghorau a’u cynghorwyr, hyd yn oed am barciau, ond mae hynny’n fater i’w drafod mewn gweithdy arall.) Ar ôl hynny, euthum i sesiwn Dave McKenna (@localopolis) ar Greu Democratiaeth sy’n Fwy Tebyg i Roc a Rôl. Mae hon yn ddelfryd deilwng iawn, a chafwyd sesiwn wych ac roedd syniadau defnyddiol yn cael eu cyflwyno. Mae Dave wedi casglu mewnbwn pawb at ei gilydd, ac eisoes wedi blogio am y pwnc.

***

Os oes gennych ddiddordeb mewn cael trosolwg o’r hyn a drafodwyd ar y diwrnod, edrychwch ar Nodiadau’r Sesiwn Google Doc .

Os ydych yn gweithio yn y sector cyhoeddus a bod diddordeb gennych mewn cadw’r fflam arloesi a thrafodaeth i danio rhwng digwyddiadau blynyddol, mae Satori Lab wedi trefnu Sesiwn Bara Brith (a ddeilliodd o ganlyniad i un o’r sesiynau).