Ymweliad Pwyllgor â Gwlad y Basg ar ffurf lluniau

Aelodau Pwyllgor y Diwylliant, y Gymraeg a Chyfathrebu
gyda chynrychiolwyr Senedd Gwlad y Basg.

Diben

Ymwelodd y Pwyllgor Diwylliant, y Gymraeg a Chyfathrebu â Gwlad y Basg ym mis Mawrth. Diben yr ymweliad oedd edrych yn fanwl ar y ffyrdd y mae cymdeithas sifil a deddfwriaeth yng Ngwlad y Basg yn hyrwyddo ac yn gwella caffael iaith. Bydd yr enghreifftiau hyn o arfer gorau o wledydd eraill, sy’n debyg o ran maint i Gymru, yn cael eu defnyddio i lywio’r ymchwiliad i ‘Gefnogi’r Gymraeg’.

Y pynciau allweddol yr oedd y Pwyllgor am edrych yn fanwl arnynt oedd:

• Edrych ar effaith datganoli rhannol darlledu yng Ngwlad y Basg, sef y manteision a’r anfanteision, a materion ariannu.
• Edrych yn fanwl ar effeithiau nifer yr allfeydd darlledu a gynigir yn yr iaith Fasgeg.
• Cael gwell dealltwriaeth o bolisïau a strategaethau iaith a fabwysiadwyd ac a weithredwyd yng Ngwlad y Basg, yn enwedig o ran addysg, yr economi a gweinyddiaeth gyhoeddus.
• Sut mae Llywodraeth y Basg wedi mynd ati i gynllunio iaith yn y rhanbarth.
• Edrych yn fanwl ar effaith ac effeithiolrwydd polisïau addysg yn y rhanbarth, o’r blynyddoedd cynnar i addysg alwedigaethol ac addysg prifysgol.
• Hyrwyddo a hwyluso’r iaith yn y gymuned a chyda’r sector preifat.
• Y cydbwysedd rhwng hyrwyddo iaith a deddfwriaeth

EiTB – Darlledwr Teledu a Radio Basgeg

Ymwelodd yr aelodau â EiTB (Euskal Irrati Telebista), sef y darlledwr a ariennir yn gyhoeddus ar gyfer allbwn teledu a radio Basgeg a Sbaeneg yng Ngwlad y Basg. Rhoddodd yr ymweliad gyfle i Aelodau’r Pwyllgor deithio o gwmpas y prif swyddfeydd a’r cyfleusterau darlledu.

Cyfarfu’r Pwyllgor â Maite Iturbe, Cyfarwyddwr Cyffredinol EiTB, ac Odile Kruzeta, Cyfarwyddwr Radio a Chydlynu Golygyddol. Amlinellodd y Cyfarwyddwr Cyffredinol gefndir y sefydliad a’r ddarpariaeth a’r allbwn presennol a gynigir.

• 

• 

Canolfan Addysgol CEIP – Ysgol Elfennol Siete Campas Zorrozgoiti

Yn dilyn yr ymweliad â EiTB, ymwelodd yr Aelodau ag ysgol drochi Basgeg mewn ardal o Bilbao o’r enw Zorrotza, sef ardal ag amddifadedd cymdeithasol mawr, ac sydd hefyd yn gartref i lawer o fewnfudwyr Bilbao. Bu’r Aelodau yn gweld ystafell ddosbarth oedran cyn-ysgol, lle y gwelsant boster ac arno ddihareb yn y Fasgeg, a oedd hefyd wedi’i chyfieithu i’r Gymraeg. Yna aethpwyd â’r Aelodau i ystafell ddosbarth cynradd i weld sut mae’r plant yn dysgu yn yr iaith Fasgeg.

• 

• 

Academi Frenhinol yr Iaith Fasgeg

Ymwelodd yr Aelodau ag Academi Frenhinol y Fasgeg yn Bilbao, a chyfarfod ag Erramun Osa, yr Is-Ysgrifennydd. Academi Frenhinol y Fasgeg yw’r corff swyddogol sy’n gyfrifol am yr iaith, ac mae’n gyfrifol am gynnal gwaith ymchwil a safoni’r iaith.

Cyflwynodd yr Is-Ysgrifennydd gopi o Linguae Vasconum Primitiae i Bethan Sayed, Cadeirydd y Pwyllgor – Ffrwythau cyntaf yr iaith Fasgeg.  Cyhoeddwyd y copi cyntaf ym 1545.

Llywodraeth y Basg

Ar ddiwrnod olaf yr ymweliad, ymwelodd yr Aelodau â Vitoria-Gasteiz, Prifddinas Cymuned Ymreolaethol y Basg a phencadlys y Llywodraeth. Yma, cyfarfu’r Aelodau â Miren Dobaran, yr Is-Weinidog Polisi Ieithyddol, ac Eugenio Jimenez, y Cyfarwyddwr Canolfannau a Chynllunio.

Clywodd yr Aelodau ar ôl diwedd unbennaeth Franco, agorodd tua 40 o ysgolion trochi Basgeg – lle’r oedd y plant yn yr ysgol yn bennaf o’r teuluoedd hynny a barhaodd i siarad yr iaith Fasgeg yn y cartref yn ystod cyfnod Franco, er bod yr iaith wedi’i gwahardd.

Clywodd yr Aelodau fod ysgolion cudd o’r enw Ikastola yn bodoli yn ystod unbennaeth Franco, a bod y rhain wedi helpu i gadw’r iaith yn fyw yn ystod y cyfnod hwn.

Mae darparu addysg yn y Fasgeg wedi bod yn hanfodol i oroesiad yr iaith, ac mae wedi profi mai dyma’r elfen fwyaf llwyddiannus o’r gwaith o gynllunio’r Fasgeg. Bu’n llwyddiannus o ran maint y gweithgaredd a nifer y cyfranogwyr. Mae hefyd wedi cael symiau sylweddol o gyllid gan y Llywodraeth dros y tri degawd diwethaf.

Mae cynllun economaidd-cymdeithasol hirdymor i gynyddu’r defnydd o’r Fasgeg yn y sector preifat, a hefyd i ddatblygu cyfryngau digidol a chynyrchiadau yn yr iaith.

Bu’r Pwyllgor yn cwrdd â Maite Alonso, yr Is-Weinidog Addysg, Eugenio Jimenez, Cyfarwyddwr Canolfannau a Chynllunio, Miren Dobaran, Is-weinidog Polisi Ieithyddol Llywodraeth y Basg.

Senedd Gwlad y Basg

Cyn gadael Gwlad y Basg, ymwelodd yr Aelodau â Senedd y Basg. Yma, cawsant eu cyfarch gan Bakartxo Tejeria, Llywydd Senedd y Basg, ac Aelodau eraill o’r Senedd.

Llofnododd holl Aelodau’r Pwyllgor y llyfr anrhydedd i nodi eu hymweliad â’r Senedd, a chyflwynodd y Llywydd Senedd Gwlad y Basg gerfiad pren o goeden (sy’n symbolaidd i bobl y Basg) i Gadeirydd y Pwyllgor i nodi ymweliad y Pwyllgor.

• 

• 

Ar ôl y cyflwyniad, eisteddodd yr Aelodau mewn ystafell bwyllgora, lle cynhaliwyd sesiwn ar y cyd ag Aelodau o’r Pwyllgor Materion Ewropeaidd a Chysylltiadau Allanol.

Yn ystod y cyfarfod, clywodd yr Aelodau y gwnaed ymdrech a buddsoddiad mawr i hyrwyddo’r iaith, ond mai’r cam nesaf oedd cynyddu defnydd o’r Fasgeg, a phrif ffrydio’r iaith ar draws holl gyrff y llywodraeth, gan gynnwys y gwasanaeth iechyd.

I gael rhagor o wybodaeth am yr ymchwiliad hwn, ewch i dudalen we’r Pwyllgor.

Aberystwyth: Cymuned, Bwyd a Gweledigaeth

Rydyn ni’n dod â’r Cynulliad i chi

Fel rhan o’n cynllun Senedd@ rydym wedi bod yn cyfarfod â grwpiau cymunedol ac ymgyrchwyr ledled Aberystwyth i gael gwybod mwy am eu gweledigaethau ar gyfer dyfodol y dref a’r cymunedau cyfagos. O iechyd i addysg, yr amgylchedd a bwyd, mae’r Cynulliad yn gyfrifol am wneud penderfyniadau sy’n effeithio ar ein bywydau o ddydd i ddydd. Rydyn ni’n meddwl ei bod yn bwysig, ble bynnag rydych chi’n byw yng Nghymru, i chi gael gwybod sut mae’r rhain yn cael eu gwneud ac yn bwysicaf oll – sut gallwch chi ddweud eich dweud.

Ar 28 Tachwedd, gwnaethom ymuno â Bwyd Dros Ben Aber i greu llwyfan cymunedol lle gall pobl fwyta, cyfarfod a dweud wrthym am y pethau sy’n bwysig iddyn nhw.

Bwyd Dros Ben Aber – Pwy ydyn nhw a beth maen nhw’n ei wneud

Bwyd Dros Ben Aber

Mae Bwyd Dros Ben Aber yn cymryd camau i leihau gwastraff bwyd yn Aberystwyth. Maen nhw’n casglu bwyd mae busnesau lleol yn ei daflu ac yn ei ailddosbarthu o fewn y gymuned. Drwy brydau “Pay As You Feel”, mae’r cyd-sylfaenwyr Chris Woodfield, Chris Byrne a Heather McClure yn dod â phobl leol at ei gilydd ac yn dangos bod “gwastraff” da yn gallu bod yn flasus ac yn faethlon. Eu gweledigaeth yw i Aberystwyth fod yn enghraifft arloesol o gynaliadwyedd bwyd. Yn rhywle lle caiff bwyd ei dyfu, ei ddosbarthu a’i fwyta mewn ffordd deg ac yn gynaliadwy o ran yr amgylchedd – lle mae pobl o bob oedran a chefndir yn dod at ei gilydd i fwynhau.

Buom yn siarad â Chris Woodfield i gael rhagor o wybodaeth.

Beth wnaeth dy ysbrydoli i ddechrau Bwyd Dros Ben Aber?

Gweithredu’n lleol ar newid amgylcheddol gyda phobl debyg. Rydym i gyd yn angerddol ynghylch effaith gwastraff bwyd ar yr amgylchedd ac roeddem yn awyddus i wneud ein gorau i sicrhau newid ar lawr gwlad i’r broblem fyd-eang hon ac ar yr un pryd i rannu hyn â’n cymuned a gweld sut y gallwn ni oll gydweithio i gyfrannu’n gadarnhaol at ein hamgylchedd lleol.

Pa effaith mae Bwyd Dros Ben Aber wedi’i chael ar y gymuned leol?

Credwn fod Bwyd Dros Ben Aber wedi cael effaith gadarnhaol ar y gymuned leol drwy ddarparu prydau bwyd “Pay As You Feel” iachus yn rheolaidd yn ogystal ag ailddosbarthu tua 300kg o wastraff bwyd bob wythnos. Rydym yn parhau i ysbrydoli a grymuso gwirfoddolwyr i weithredu’n lleol a chynnig cyfleoedd gwirfoddoli ystyrlon a buddiol.

Beth yw eich uchelgeisiau ar gyfer y dyfodol?

Mae ein cynlluniau ar gyfer y dyfodol yn canolbwyntio ar hwyluso’r broses o greu canolfan gymunedol ac amgylcheddol greadigol yng nghanol Aberystwyth. Rydym yn angerddol ynghylch cefnogi ein heconomi leol, gan ddarparu cyflogaeth ystyrlon ar lefel graddedigion a chefnogi ein cymuned i ffynnu.  Yn y pen draw, credwn y gall Aberystwyth ddod yn astudiaeth achos enghreifftiol ac yn dref arloesol o ran bod yn gymuned dim gwastraff bwyd ac yn lle llewyrchus i fyw, dysgu a thyfu.

Os hoffech chi gymryd rhan a chofrestru ar gyfer ein digwyddiadau Senedd@, ewch i www.cynulliad.cymru/seneddaber

Os hoffech gael rhagor o wybodaeth am waith y Cynulliad, pwy sy’n eich cynrychioli chi a lleisio eich barn, ewch i www.cynulliad.cymru neu dewch o hyd i ni ar Facebook @CynulliadCenedlaetholCymru Twitter @CynulliadCymru

Llais Cryfach i Gymru mewn Prydain sy’n Newid

Nid oes angen i chi fod yn arbenigwr cyfansoddiadol i gael dweud eich dweud ar faterion cyfansoddiadol.

Mae Pwyllgor Materion Cyfansoddiadol a Deddfwriaethol Cynulliad Cenedlaethol Cymru yn edrych ar sut y mae Cymru yn gweithio gyda seneddau a llywodraethau eraill: y berthynas rhyngddynt, pa mor dda y maent yn cydweithio ac yn rhannu syniadau. Drwy ddeall y berthynas bresennol a’r berthynas yn y gorffennol, byddai’r Pwyllgor yn gallu argymell y model gorau o ran gweithio yn y dyfodol.

Ond pa fath o berthynas y mae pobl Cymru am i’n sefydliad ei chael â seneddau a llywodraethau eraill?

Bydd Huw Irranca-Davies AC, Cadeirydd y Pwyllgor, yn cynnal trafodaeth ar faes yr Eisteddfod Genedlaethol yn canolbwyntio ar yr heriau cyfansoddiadol mwyaf dwys, yn ei marn ef, mae pobl Cymru wedi eu hwynebu ers sawl cenhedlaeth, fel gwlad – Cymru – ac fel teulu o wledydd yn y Deyrnas Unedig. Bydd y ffordd mae Cymru yn ymateb i’r heriau hynny yn brawf diffiniol o’n cenhedlaeth ni.

Mae’r Eisteddfod Genedlaethol, wrth gwrs, yn ddathliad o ddiwylliant Cymreig traddodiadol, y celfyddydau a’r iaith, ond mae hefyd yn fan lle caiff hunaniaeth Cymru a’i phobl ei dychmygu dro ar ôl tro. Mae hefyd yn fan lle mae gwleidyddiaeth a chyfansoddiad Cymru – a Chymru o fewn y Deyrnas Unedig – wedi cael eu trafod a’u dadlau’n frwd dros y degawdau, ar y Maes ac oddi arno.

Mae’r Deyrnas Unedig yn ceisio trafod ffordd allan o’r Undeb Ewropeaidd. Mae Lloegr wedi drysu ynghylch ei hunaniaeth – neu’r sawl hunaniaeth sydd ganddi – ac maen arbrofi â ffurfiau gwahanol o ddatganoli yn Llundain a bellach yn ei dinasoedd metropolitan a rhanbarthau mawr. Pleidleisiodd yr Alban mewn un refferendwm i aros yn rhan o’r Deyrnas Unedig, mae ei llywodraeth yn chwarae â’r syniad o gael ail refferendwm, ond wedi rhoi’r syniad i’r neilltu – am y tro o leiaf. Ac mae sefydliadau Gogledd Iwerddon yn ei hunfan yn stond ac yn wynebu’r bygythiad o Reolaeth Uniongyrchol. Mae gan Gymru Fodel Cadw Pwerau yn debyg i’r Alban o’r diwedd, ond mae rhai sylwebwyr arbenigol – ac yn wir, Llywodraeth Cymru ei hun – yn dadlau bod perygl y bydd Deddf Cymru, ynghyd â Bil yr Undeb Ewropeaidd (Ymadael), yn gam yn ôl i’r broses ddatganoli.

Yn yr amgylchedd tymhestlog a newidiol hwn, mae’n gwbl briodol i ofyn y cwestiwn sylfaenol: sut y gallwn sicrhau llais cryf i Gymru nawr, a llais cryfach yn y dyfodol? Ymysg yr holl stŵr, mae’n gwbl angenrheidiol sicrhau’r llais cryfaf posibl i Gymru yn yr undeb hon o wledydd.

Ymunwch â ni yn yr Eisteddfod eleni

Dydd Llun 7 Awst

Pabell y Cymdeithasau 2

11.30 – 12.30

Bydd Huw Irranca-Davies AC, Cadeirydd Pwyllgor Materion Cyfansoddiadol a Deddfwriaethol Cynulliad Cenedlaethol Cymru, yn sôn am ymchwiliad y Pwyllgor, sef ‘Llais Cryfach i Gymru’.

Yna, bydd cyfle i gyfarfod ag aelodau’r Pwyllgor i drafod y materion hyn a fydd yn arbennig o bwysig wrth i’r DU baratoi i adael yr UE.

Y Sioe Frenhinol 2017

Mae Cynulliad Cenedlaethol Cymru yn dychwelyd i Sioe Frenhinol Cymru yn Llanelwedd rhwng 24-27 Gorffennaf gyda rhaglen newydd o ddigwyddiadau, a chyfle i’r cyhoedd gyfarfod ag Aelodau a staff y Cynulliad a chael gwybod mwy am ein gwaith. Byddwn yn y Pafiliwn Gwyrdd, ac mae croeso i bawb ymweld â’n stondin i roi eich barn ac opsiynau ar ein gwaith.

Yn digwydd drwy gydol yr wythnos

Ar y stondin

P’un a ydych yn gyfarwydd â’n gwaith ai peidio, erbyn diwedd eich ymweliad â stondin y Cynulliad byddwch wedi dysgu rhywbeth newydd amdanom ni a’r hyn rydym yn ei wneud. Mwynhewch baned a dysgu am eich Aelodau Cynulliad, sut y maent yn eich cynrychioli chi a sut y gallwch gysylltu â hwy i fynegi eich barn a’ch pryderon. Gallwch gael gwybod mwy am ein hymholiadau presennol a’n gwaith sydd ar y gweill a allai fod o ddiddordeb i chi neu eich cymuned.

I blant

Tra bod rhieni yn cael hoe, gall plant gymryd rhan mewn gwahanol gemau a gweithgareddau o amgylch y stondin i’w helpu i ddysgu mwy am yr hyn rydym yn ei wneud. Byddant yn gallu dod i wybod am ddeddfu a rhoi cynnig ar bleidleisio dros y diddordebau a’r gweithgareddau sy’n bwysig iddyn nhw. Mae yna hefyd gemau i’w chwarae a lliwio ar gyfer ymwelwyr iau.

Dywedwch wrthym beth sy’n eich gwneud yn falch o Gymru

Rydym yn ymfalchïo yn ein gwlad. Ein hanes, ein diwylliant, ein harwyr, ein hiaith, ein tir – ein cartref. Yn bennaf oll rydym yn falch i’ch cynrychioli chi, bobl Cymru, ac i wneud penderfyniadau a chreu deddfau a fydd yn llunio dyfodol bywyd Cymru. Rydym am i chi ddweud wrthym beth ydych yn ei garu fwyaf am fywyd yng Nghymru a’r hyn sy’n eich gwneud chi’n falch. Rhannwch eich barn gyda ni ar y stondin neu dywedwch wrthym ar Twitter gan ddefnyddio #fyNghymru.

Sesiynau a Digwyddiadau

Dydd Mercher 26 Gorffennaf

09.00-10.00 Digwyddiad Brecwast Llais Cryfach i Gymru i Randdeiliaid (Y Pwyllgor Materion Cyfansoddiadol a Deddfwriaethol), stondin Cynulliad Cenedlaethol Cymru

Nid oes rhaid i chi fod yn arbenigwr ar y cyfansoddiad i gael dweud eich dweud ar faterion cyfansoddiadol. Mae Aelodau y Pwyllgor Materion Cyfansoddiadol a Deddfwriaethol yn edrych ar sut mae Cymru yn gweithio gyda seneddau a llywodraethau eraill ac yn awyddus i glywed gan bobl a sefydliadau sydd â phrofiad o roi tystiolaeth ar lefel y DU a Chymru a pha rwystrau y gallant fod wedi’u hwynebu. Trwy ofyn y cwestiynau hyn a chlywed eu profiadau, bydd y Pwyllgor yn gallu argymell y model gorau o weithio i’r dyfodol.

 

Dydd Iau 27 Gorffennaf

10.30-11.30 Lansio Ymchwiliad i Ailfeddwl am Fwyd yng Nghymru (Pwyllgor Newid Hinsawdd, Amgylchedd a Materion Gwledig), Neuadd Bwyd a Diod

Beth yw eich gweledigaeth ar gyfer dyfodol bwyd a diod yng Nghymru a beth sydd angen ei wneud i gyflawni hyn? Bydd y Pwyllgor Newid Hinsawdd, Amgylchedd a Materion Gwledig yn cyfarfod â stondinwyr i lansio a thrafod ei ymchwiliad newydd i ailfeddwl am fwyd yng Nghymru. Drwy gyfarfod â chynhyrchwyr ac arddangoswyr bwyd mae’r Pwyllgor yn gobeithio dysgu mwy am sut y gallai Cymru greu diwydiant bwyd arloesol sy’n cynnal swyddi o ansawdd uchel, a dod yn gyrchfan enwog yn rhyngwladol ar gyfer y rhai sy’n hoff o fwyd.

Rydym yn edrych ymlaen at eich croesawu yn Sioe Frenhinol Cymru. Dilynwch ni ar Facebook, Twitter a Instagram drwy gydol yr wythnos am y newyddion diweddaraf o’r Cynulliad o faes y sioe.

 

 

 

 

Y Pwyllgor Craffu ar Waith y Prif Weinidog yn teithio o Fae Caerdydd i Gaerfyrddin

Bydd y Pwyllgor Cynulliad sy’n gyfrifol am graffu ar waith y Prif Weinidog, Carwyn Jones, yn archwilio’r strategaeth i leihau tlodi yng Nghymru a materion eraill yn rhanbarth gorllewin Cymru.

Bydd Carwyn Jones, y Prif Weinidog, yn ymddangos gerbron y Pwyllgor Craffu ar Waith y Prif Weinidog ddydd Gwener 17 Chwefror am 11.00 yng Nghanolfan Halliwell, Caerfyrddin.

Beth mae’r pwyllgor yn ei wneud?

Mae gan y Cynulliad sawl pwyllgor sy’n cynnwys Aelodau’r Cynulliad o’r gwahanol bleidiau gwleidyddol i edrych yn fanwl ar wahanol bynciau, h.y. iechyd, addysg a diwylliant. Un o’u swyddogaethau yw ymchwilio i weld a yw Llywodraeth Cymru yn gwneud gwaith da.

Maent yn gwneud hyn drwy ofyn am farn y cyhoedd a thrwy gael mewnbwn gan arbenigwyr, elusennau a sefydliadau eraill. Maent hefyd yn mynd ati’n rheolaidd i holi Gweinidogion ac Ysgrifenyddion y Cabinet Llywodraeth Cymru.

Mae’r Pwyllgor Craffu ar Waith y Prif Weinidog yn cwrdd unwaith bob tymor yn unig, ac (fel y mae’r enw yn ei awgrymu) mae’n edrych ar yr hyn y mae’r Prif Weinidog yn ei wneud. Cadeirydd y Pwyllgor yw Ann Jones AC, y Dirprwy Lywydd. Mae pob un o’r Aelodau Cynulliad sy’n aelodau o’r pwyllgor hwn hefyd yn gadeirydd ar bwyllgorau eraill.

Y Pwyllgor Craffu ar Waith y Prif Weinidog – Aelodaeth

Ann Jones AM (Cadeirydd) Llafur Cymru	Jayne Bryant AM Llafur Cymru
Huw Irranca-Davies AM Llafur Cymru	Russell George AM Ceidwadwyr Cymreig
John Griffiths AM Llafur Cymru	Mike Hedges AM Llafur Cymru
Bethan Jenkins AM Plaid Cymru	Dai Lloyd AM Plaid Cymru
Lynne Neagle AM Llafur Cymru	Nick Ramsay AM Ceidwadwyr Cymreig
Mark Reckless AM UKIP Cymru	David Rees AM Llafur Cymru
Simon Thomas AM Plaid Cymru

Beth mae’r Prif Weinidog yn ei wneud?

Prif Weinidog Cymru yw arweinydd Llywodraeth Cymru ac mae’n cael ei benodi gan Ei Mawrhydi’r Frenhines ar ôl iddo gael ei enwebu gan Aelodau’r Cynulliad yn y Senedd.

Mae cyfrifoldebau’r Prif Weinidog yn cynnwys:

• penodi Cabinet sy’n ffurfio Llywodraeth Cymru;
• cadeirio cyfarfodydd y Cabinet;
• arwain ar ddatblygu a chyflwyno polisïau;
• rheoli’r cysylltiadau â gweddill y DU a chysylltiadau rhyngwladol;
• cynrychioli pobl Cymru ar fusnes swyddogol, a
• staff Llywodraeth Cymru.

Beth fydd yn cael ei drafod gan y Pwyllgor y tro hwn?

Yn y cyfarfod hwn, bydd y Pwyllgor yn canolbwyntio ar weledigaeth a dulliau gweithredu Llywodraeth Cymru ar gyfer lleihau tlodi yng Nghymru. Darllenwch fwy am y mater.

Hoffai’r Pwyllgor hefyd drafod materion pwysig eraill yn rhanbarth gorllewin Cymru. Os oes mater yr ydych am iddo gael ei drafod, gallwch awgrymu pwnc trafod ymlaen llaw.

Sut gallaf wylio?

Mae croeso i chi ddod i wylio trafodion y Pwyllgor. Cysylltwch â ni drwy ein llinell archebu. Os ydych yn byw yng Nghaerfyrddin neu yng ngorllewin Cymru, gallwch hefyd awgrymu pwnc trafod ymlaen llaw.

Os na allwch fod yno eich hun, bydd modd gwylio’r cyfarfod yn fuan iawn wedyn ar Senedd.tv.

Ariannu’r Dyfodol – newidiadau i’r ffordd mae arian yn cael ei godi a’i wario yng Nghymru

Sut gallwn ni sicrhau bod y sector cyhoeddus yng Nghymru yn meddu ar y sgiliau ariannol cywir? Yn ddiweddar, bu Simon Thomas AC, Cadeirydd Pwyllgor Cyllid y Cynulliad,  yn annerch cynhadledd ‘Dyfodol Diamod’ Swyddfa Archwilio Cymru.

Mewn tirwedd sy’n newid o hyd o ran cyllid yng Nghymru, mae’n bwysicach nag erioed fod gennym weithwyr proffesiynol dawnus yn ein gwlad sy’n gweithio ar y cyd i graffu’n effeithiol ar wariant yng Nghymru.

Ar 1 Tachwedd cefais fy ngwahodd gan Huw Vaughan Thomas, Archwilydd Cyffredinol Cymru, i siarad yng nghynhadledd Dyfodol Diamod 2016.  Yn ystod y gynhadledd lansiwyd cynllun newydd arloesol i gynyddu sgiliau’r sector cyhoeddus ym maes cyllid gyda’r nod o ddarparu gwasanaethau cyhoeddus cynaliadwy ar gyfer y dyfodol.

Mae mwy o luniau o Ddyfodol Diamod 2016 ar gael ar Facebook

Bûm yn siarad yn y gynhadledd yn rhinwedd fy swydd fel Cadeirydd y Pwyllgor Cyllid yng Nghynulliad Cenedlaethol Cymru. Pwyllgor trawsbleidiol yw’r Pwyllgor Cyllid sy’n bennaf gyfrifol am adrodd ar wariant gan Weinidogion Llywodraeth Cymru. Rydym hefyd yn gyfrifol am oruchwylio Swyddfa Archwilio Cymru a’r Archwilydd Cyffredinol. Y Pwyllgor Cyllid blaenorol wnaeth gymeradwyo’r cyllid ar gyfer ehangu’r Cynllun Hyfforddeion Ariannol a gafodd ei lansio yn y  gynhadledd ar 1 Tachwedd 2016.

Fy araith yn llawn ar gael i’w ddarllen yma:

Wrth siarad â’r hyfforddeion roeddwn yn awyddus i bwysleisio’r newidiadau i ddatganoli cyllidol wrth inni weld dechrau cyfnod pwysig mewn datganoli yng Nghymru. Gyda dyfodiad y trethi cyntaf yng Nghymru ers 800 mlynedd mae rôl y Pwyllgor Cyllid wrth sicrhau bod gwaith craffu effeithiol a meithrin hyder y cyhoedd yn digwydd yn bwysicach fyth. Eglurais sut yr ydym, fel Pwyllgor, ar hyn o bryd, yn craffu ar y ‘Bil Treth Trafodiadau Tir a Gwrthweithio Osgoi Trethi Datganoledig’ a fydd yn disodli treth dir y Dreth Stamp ac yn disgwyl y ‘Bil Treth Gwarediadau Tirlenwi’ cyn bo hir.

Bydd y trethi hyn ynghyd â datganoli cyfran o dreth incwm yn galluogi Llywodraeth Cymru i godi tua £3 biliwn, gan greu cysylltiad mwy uniongyrchol rhwng yr arian a gaiff ei godi a’i wario yng Nghymru.  Y newid hwn mewn grym cyllidol sy’n gyrru f’awydd i’n gweld ni yn meithrin ein talent gartref i raddau llawer helaethach.

Yn ystod fy araith, soniais am y rhwymedigaethau newydd sy’n ymwneud â ‘Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol’. Daeth y Ddeddf i rym yn ystod y Cynulliad diwethaf. Ei nod yw sicrhau bod cyrff cyhoeddus a restrir yn y Ddeddf, fel byrddau iechyd ac awdurdodau lleol, yn meddwl rhagor am:

• gynllunio ar gyfer y tymor hir,
• gweithio’n well gyda phobl a chymunedau,
• edrych ar atal problemau.

Gan fod yr Archwilydd Cyffredinol yn meddu ar rôl mor allweddol wrth roi’r Ddeddf hon ar waith, roeddwn o’r farn ei bod yn bwysig i esbonio’r broses i’r hyfforddeion. Mae’n ofynnol i’r Archwilydd Cyffredinol i lunio adroddiad ar sut mae cyrff cyhoeddus wedi cymhwyso’r egwyddor o ddatblygu cynaliadwy yn y ffordd y maent yn pennu eu hamcanion a’r camau y maent yn eu cymryd i gyflawni’r amcanion hynny.  Mae’n ofynnol iddo gyflwyno’r adroddiad hwn i Gynulliad Cenedlaethol Cymru o leiaf unwaith ymhob cylch etholiadol o bum mlynedd.

Gyda hynt datganoli yng Nghymru, cyflwyno ‘Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol’ a ‘Deddf yr Amgylchedd (Cymru) 2016’, ni ellir bychanu’r pwysigrwydd o graffu effeithiol gan weithwyr proffesiynol dawnus ein gwlad.  Dyna pam rwyf yn ddiolchgar i’r Archwilydd Cyffredinol nid yn unig am fy ngwahodd i siarad yn y gynhadledd ar gyfer hyfforddeion ariannol, ond am sicrhau datblygiad a dilyniant y cynllun hwn.

Gallwch gael rhagor o wybodaeth am Bwyllgor Cyllid y Cynulliad drwy ymweld â cynulliad.cymru/seneddcyllid. Gallwch hefyd ddilyn y Pwyllgor ar Twitter – @SeneddCyllid.

Mae Swyddfa Archwilio Cymru yn cefnogi Archwilydd Cyffredinol Cymru fel corff gwarchod y sector cyhoeddus yng Nghymru.  Eu nod yw sicrhau bod pobl Cymru yn gwybod a yw arian cyhoeddus yn cael ei reoli’n ddoeth a bod cyrff cyhoeddus yng Nghymru yn deall sut i wella canlyniadau. Gallwch ddarganfod rhagor am eu gwaith yn www.wao.gov.uk

Pride Cymru 2016

Blog Pride Cymru 2016 gan gyd-gadeiryddion OUT-NAW, rhwydwaith gweithle LHDT Cynulliad Cenedlaethol Cymru.

Wel, oni wnaeth Cymru gynnig sioe wych o amrywiaeth a chynhwysiant LHDT ar gyfer penwythnos Pride Cymru? Gyda theithiau beic elusennol, twrnamaint rygbi 7 bob ochr, lleoliadau yn cynnal corau LHDT, baneri enfys ar hyd a lled y ddinas, gorymdaith enfawr trwy ganol dinas Caerdydd ac, unwaith eto, dilynwyd hyn gan y prif ddigwyddiad ar Faes Coopers.  Flwyddyn ar ôl blwyddyn, mae Pride Cymru yn ddigwyddiad mwy a gwell ac rydym yn hynod o falch o fod yn rhan o ddathliad sydd wedi datblygu’n un o brif ddigwyddiadau blynyddol Caerdydd.

Fel y byddai’r rhan fwyaf o bobl yng Nghymru yn disgwyl, chwaraeodd y Cynulliad Cenedlaethol ei ran unwaith eto. Yn ogystal â mynd â’n bws allgymorth i Faes Coopers a chwifio’r baneri enfys ar draws ein hystâd, eleni roeddem yn hynod falch o allu goleuo’r Senedd gyda lliwiau’r enfys drwy gydol y penwythnos.

Gwnaethom gymryd rhan yn yr orymdaith hefyd, a hynny am y tro cyntaf. Gydag aelodau’r rhwydwaith, cynghreiriaid, modelau rôl, aelodau’r Bwrdd Rheoli, partneriaid ac aelodau teuluoedd yn ymuno â ni, ni fyddem wedi gallu disgwyl mwy o gefnogaeth. Un o’r rhai cyntaf i wirfoddoli oedd ein Prif Weithredwr, Claire Clancy, sy’n eiriolwr gwych dros gydraddoldeb ac amrywiaeth.  Roeddem i gyd yn falch o sefyll gyda’n gilydd ar yr  orymdaith i ddangos ein hymrwymiad i greu Cymru ddiogel, teg a chynhwysol.

Aelodau OUT-NAW yng ngorymdaith Pride Cymru

Aelodau OUT-NAW a’r cyhoedd yng ngorymdaith Pride Cymru

Wrth gwrs, roedd yn rhaid i’n cyfraniad ar Faes Coopers gysylltu rywsut â democratiaeth, ond eleni gwnaethom sicrhau ei fod yn llawer mwy o hwyl. Gwnaeth llawer o bobl ddod i gael tynnu eu lluniau yn ffrâm hunlun y Senedd, a buom yn trydar y rhain drwy gydol y dydd.  Roeddem yn falch iawn o weld aelod newydd o’r rhwydwaith, Hannah Blythyn AC, cyn iddi siarad ar y prif lwyfan.  Yn ychwanegol at ein hymgyrch #AdnabodEichAC a’r ymgynghoriad ar gyfer ein cynllun amrywiaeth newydd, gwnaeth lawer o bobl ifanc gymryd rhan yn frwdfrydig yn ymgynghoriad y Pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg ar wasanaethau ieuenctid.  Bydd eu barn yn rhan o ystyriaethau’r Pwyllgor, a dyma’n union yw bwriad ein strategaeth ymgysylltu â phobl ifanc – gosod barn pobl ifanc wrth wraidd ystyriaethau’r Cynulliad.

Pobl ifanc yn cymryd rhan yn yr ymchwiliad i Waith Ieuenctid

Fel gweithle gorau Stonewall yn y sector cyhoeddus yng Nghymru o ran bod yn LHDT-gynhwysol, rydym wedi cynorthwyo sefydliadau yng Nghymru a thu hwnt gyda chyngor, adnoddau, hyfforddiant a mentora unwaith eto. Dyna’r hyn y dylem ei wneud i helpu i greu mwy o weithleoedd mwy cynhwysol lle gall staff LHDT fod yn nhw eu hunain ac mae’n bwysig i ni ein bod yn parhau i wneud hynny. O bwys eleni yw bod llawer o sefydliadau y tu hwnt i Gymru wedi cysylltu â ni. Rydym yn credu ei fod yn gyffrous iawn bod eraill yn sylwi ar yr hyn y mae Cymru’n ei wneud, ac rydym bob amser yn hapus i helpu’r rhai sy’n ceisio cael eu cynnwys ym Mynegai Cydraddoldeb yn y Gweithle Stonewall, neu wella eu perfformiad oddi mewn iddo.

Yr hyn sydd wedi bod yn wahanol eleni yw datblygu ein rhwydweithiau y tu hwnt i’r disgwyl. Mae aelodau o OUT-NAW, ein rhwydwaith LHDT yn y gweithle, bellach yn defnyddio eu sgiliau a’u profiad i helpu eraill. Boed hynny gyda’r Sgowtiaid sydd bellach yn bresennol yn Pride Cymru trwy ymdrechion un o aelodau’n rhwydwaith, un o’n cynghreiriaid yn ymuno â bwrdd ymddiriedolwyr Chwarae Teg, pwyllgorau LHDT yng Nghymdeithas y Cyfreithwyr neu undebau cenedlaethol, neu wneud cysylltiadau â gwaith elusennol Côr Meibion Hoyw De Cymru (SWGMC). Mae tri aelod o OUT-NAW yn gwirfoddoli gyda Out and Proud, prosiect ar gyfer pobl ifanc LHDT+ yn Ne Cymru.  Wedi clywed am waith Out and Proud, a sylweddoli eu bod yn gweithredu ar gyllideb fach iawn ac yn methu â goroesi heb wirfoddolwyr parod, penderfynwyd cymryd camau drwy ddefnyddio ein cysylltiadau cymdeithasol ein hunain, a nhw nawr sy’n elwa o fod yn elusen enwebedig SWGMC.

Mae gwneud y cysylltiad rhwng ein gwahanol rwydweithiau wedi gweld manteision ehangach i’r gymuned LHDT ac mae hynny’n rhywbeth i fod yn falch iawn ohono. Mae’r bobl ifanc eu hunain yn teimlo eu bod yn cael eu cefnogi nid yn unig gan ein gwirfoddolwyr, ond gan y gymuned LHDT ehangach hefyd.  Roedd yn brofiad hyfryd ac emosiynol i’w gweld nhw wedi’u grymuso i siarad am faterion rhyw a rhywioldeb mewn cyngerdd diweddar gan Gorws Dynion Hoyw De Cymru, lle y codwyd cannoedd o bunnoedd.  Roedd yr un mor ysbrydoledig i’w gweld ar fws allgymorth y Cynulliad yn ystod Pride Cymru ac yn cymryd rhan mewn prosesau democrataidd drwy ein hymgynghoriad ar wasanaethau ieuenctid.  Mae arnom angen i bobl ifanc fwydo eu barn i mewn i wraidd democratiaeth yng Nghymru, ac mae gwneud hynny o safbwynt lleiafrifol mor bwysig.  Wedi’r cyfan, mae’r Cynulliad yn cynrychioli holl gymunedau Cymru, felly mae amrywiaeth o safbwyntiau yn helpu i greu darlun llawn a chynhwysfawr o’r materion dan sylw.

Felly, daw hyn â ni i ddiwedd blwyddyn brysur i OUT-NAW. Er ein bod yn falch iawn o fod wedi cyflwyno toiledau niwtral o ran rhyw ar gyfer staff ac ymwelwyr ar draws ein hystâd ym Mae Caerdydd eleni, mae yna bob amser fwy i’w wneud i helpu i lunio democratiaeth gynhwysol.  Rydym yn cymryd y cyfrifoldeb hwnnw o ddifrif ac yn edrych ymlaen at y flwyddyn i ddod.

Yn dilyn blwyddyn wych arall, hoffem achub ar y cyfle hwn i ddiolch i aelodau OUT-NAW, ein cynghreiriaid, arweinyddiaeth wleidyddol y Cynulliad, ein Bwrdd Rheoli a’r tîm Amrywiaeth a Chynhwysiant, yn enwedig Ross Davies am ei egni, ei benderfyniad, ei sgiliau a’i brofiad o amrywiaeth LHDT. Mae’n ffynhonnell gyson o gyngor ac arweiniad, gan sicrhau ein bod yn cymryd y camau cywir tuag at weithle mwy cynhwysol.

Jayelle Robinson-Larkin & Craig Stephenson

Cyd-Gadeiryddion

Logo’r OUT-NAW

Darllenwch yr erthygl yma yn Saesneg

Yn falch o fod yn gorymdeithio gyda’r Cynulliad yn Pride Cymru

gan Claire Clancy, Prif Weithredwr a Chlerc y Cynulliad

Claire Clancy yn paratoi ar gyfer Pride Cymru

Ddydd Sadwrn, byddaf yn ymuno â chyd-gyfeillion ac aelodau o OUT-NAW, ein rhwydwaith LGBT yn y gweithle, wrth orymdeithio yng ngorymdaith Pride Cymru drwy Gaerdydd. Er ein bod yn mynychu Pride ers blynyddoedd lawer, dyma’r tro cyntaf i’r Cynulliad fod yn rhan o’r orymdaith ac rwyf wrth fy modd o gael ymuno â chydweithwyr i hyrwyddo ac annog cydraddoldeb ym maes LGBT.

Credaf ei bod yn bwysig i’r Cynulliad gael ei gynrychioli mewn digwyddiadau fel hyn er mwyn dangos ein bod wedi ymrwymo i fod yn sefydliad cynhwysol. Rydym yn falch iawn o’n llwyddiant ym Mynegai Gweithleoedd Stonewall, lle’r ydym yn drydydd ar y rhestr o sefydliadau mwyaf cynhwysol y DU o safbwynt LGBT.

Bydd aelodau eraill o’r Bwrdd Rheoli, yn ogystal â staff o bob rhan o’r sefydliad, yn ymuno â mi yn yr orymdaith.

Os ydych yng nghanol y ddinas ond na allwch ymuno â ni ar gyfer yr orymdaith, cofiwch godi llaw i’n cefnogi. Hefyd, os ydych yn mynd i’r digwyddiad Pride cofiwch ymweld â bws allgymorth y Cynulliad.

Hoffwn hefyd ddymuno pob lwc i dîm rygbi’r Cynulliad y penwythnos hwn, yn y pencampwriaeth 7 bob ochr cynhwysol, Enfys 7s. Rwy’n siŵr y byddent yn ddiolchgar am eich cefnogaeth y penwythnos hwn.

Mae datganiad i’r wasg y Llywydd yn rhoi mwy o wybodaeth am ein dathliadau ar gyfer Pride Cymru.

Claire Clancy yn paratoi ar gyfer Pride Cymru

Pwyllgor yr Economi, Seilwaith a Sgiliau – Digwyddiad Cyflwyno Rhanddeiliaid

Yn ddiweddar, cynhaliodd Pwyllgor yr Economi, Seilwaith a Sgiliau, sydd newydd ei ffurfio, ddigwyddiad yng Nghaerdydd i groesawu rhanddeiliaid.

Pwrpas y digwyddiad oedd rhoi cyfle i randdeiliaid gyfarfod ag Aelodau newydd y Pwyllgor ac i siarad â hwy am eu blaenoriaethau a’u dyheadau ar gyfer y Pwyllgor.

I ddechrau, bu unigolion o sefydliadau megis Gyrfa Cymru, Ffederasiwn Busnesau Bach, Trenau Arriva Cymru, Network Rail a Colegau Cymru yn gwylio cyfarfod y Pwyllgor yn y Senedd. Roedd hyn yn gyfle i glywed Aelodau’r Pwyllgor yn holi Ken Skates AC, Ysgrifennydd newydd y Cabinet dros yr Economi a’r Seilwaith, gwrando ar ei flaenoriaethau a dysgu am gynnwys ei bortffolio.

Yn dilyn cyfarfod y Pwyllgor, cyfarfu rhanddeiliad ag Aelodau’r Pwyllgor yng Nghanolfan yr Urdd lle cynhaliwyd digwyddiad ar ffurf ‘rhwydweithio carlam’.

Neilltuwyd bwrdd i randdeiliaid o sectorau gwahanol ac Aelodau’r Cynulliad ar y Pwyllgor.

Cafwyd trafodaethau ynghylch agweddau gwahanol ar gylch gwaith y Pwyllgor.

Trafodwyd yr angen i’r Pwyllgor edrych ar opsiynau gwahanol er mwyn gwneud newidiadau i ardrethi busnes a hefyd yr angen i ystyried rhanbarthau dinasoedd, eu pwrpas a pa ddulliau fyddai eu hangen arnyn nhw i fod yn llwyddiannus.

Roedd y trafodaethau am drafnidiaeth yn cynnwys trafod paratoadau Llywodraeth Cymru ar gyfer masnachfraint rheilffyrdd nesaf Cymru ac ystyried pa welliannau sydd wedi’u gwneud i drafnidiaeth gyhoeddus integredig.

Wrth drafod sgiliau cododd cwestiynau ynghylch a yw Cymru yn hyfforddi’r bobl gywir ar gyfer y sgiliau cywir. Trafodwyd hefyd doriadau Llywodraeth Cymru i gyllideb Gyrfa Cymru ac effaith hyn ar rôl a chylch gwaith y sefydliad.

Bydd y Pwyllgor nawr yn mynd ati i ystyried y pwyntiau a godwyd yn ystod y digwyddiad er mwyn llywio a siapio ei waith yn ystod y pum mlynedd nesaf.

Os hoffech ragor o wybodaeth am y Pwyllgor, neu os hoffech gael yr wybodaeth ddiweddaraf amdano, ewch i dudalen y Pwyllgor ar y we.

Gallwch hefyd ddilyn y Pwyllgor ar Twitter: @SeneddESS

#HoliLlywydd – Y Llywydd, Elin Jones AC, yn ateb eich cwestiynau

Ar 2 Awst, bydd Elin Jones AC, y Llywydd, yn yr Eisteddfod Genedlaethol yn sgwrsio â’r newyddiadurwraig Catrin Hâf Jones am yr heriau a chyfleoedd unigryw y mae’n eu hwynebu yn y Pumed Cynulliad. Bydd y Llywydd hefyd yn ateb cwestiynau’r gynulleidfa a chwestiynau a ofynnir drwy’r cyfryngau cymdeithasol.

Gellir gofyn cwestiwn ymlaen llaw neu ar y diwrnod, naill ai drwy ddefnyddio #HoliLlywydd / #AskLlywydd ar Twitter, neu drwy gyfathrebu ar dudalen Facebook y Cynulliad, lle y caiff y sesiwn ei darlledu’n fyw am 11.00.

Sut gallaf wylio?

Os byddwch yn yr Eisteddfod, gallwch wylio’r cyfweliad yn fyw am 11.00 ym mhabell y Cymdeithasau 1. Os na allwch fod yn bresennol, byddwn yn darlledu’r cyfweliad yn fyw yn Gymraeg a Saesneg ar ein cyfrifon Facebook:

Facebook Cynulliad Cymru

Facebook Assembly Wales

Hefyd, gallwch wylio’r cyfweliad llawn ar Senedd.tv ar ôl y digwyddiad, ynghyd â thrawsgrifiadau.

Sut gallaf gyflwyno cwestiwn?

Mae sawl ffordd o ofyn cwestiwn i’r Llywydd:

• Ar Twitter – Dilynwch @CynulliadCymru ar Twitter ac ateb unrhyw drydariadau sy’n ymwneud â’r pwnc hwn, neu defnyddiwch y hashnod #HoliLlywydd. Hefyd, mae croeso i chi anfon Neges Uniongyrchol atom os hoffech ei chadw yn gyfrinachol.
• Ar Facebook – Hoffwch Dudalen Facebook y Cynulliad a gadael sylw ar statws perthnasol. Os na allwch weld statws perthnasol, gadewch sylw ar y dudalen gyda’r hashnod #HoliLlywydd.
• E-bost – Gallwch anfon eich cwestiynau drwy’r e-bost at: cyfathrebu@cynulliad.cymru
• Ar Instagram – Os gallwch fynegi barn mewn ffordd weledol a chreadigol, byddem wrth ein bodd o’i gweld. Tagiwch gyfrif Instagram y Senedd yn eich llun neu defnyddiwch yr hashnod #HoliLlywydd. Fel arall, gadewch sylw ar un o’n heitemau ar Instagram, eto gyda’r hashnod #HoliLlywydd
• Ar YouTube – Beth am i chi ffilmio eich hunan yn gofyn eich cwestiwn ac yna anfon y linc atom drwy un o’r sianeli uchod?
• Sylwadau – Gallwch adael sylw ar y blog hwn yr eiliad hon!

Angen syniadau?

Gall Cynulliad Cymru ddeddfu mewn 21 o feysydd datganoledig:

• Amaethyddiaeth, coedwigaeth, anifeiliaid, planhigion a datblygu gwledig
• Henebion ac adeiladau hanesyddol
• Diwylliant
• Datblygu economaidd
• Addysg a hyfforddiant
• Yr amgylchedd
• Gwasanaethau tân ac achub a diogelwch rhag tân
• Bwyd
• Iechyd
• Priffyrdd a thrafnidiaeth
• Tai
• Llywodraeth leol
• Cynulliad Cenedlaethol Cymru
• Gweinyddiaeth gyhoeddus
• Lles cymdeithasol
• Chwaraeon a hamdden
• Trethiant
• Twristiaeth
• Cynllunio gwlad a thref
• Dŵr ac amddiffyn rhag llifogydd
• Y Gymraeg

Dyma ragor o lincs a all fod yn ddefnyddiol:

Materion o Bwys i’r Pumed Cynulliad – Yn y cyhoeddiad hwn mae detholiad o faterion sy’n debygol o fod o bwys yn y Pumed Cynulliad, o’r diwydiant dur i ddyfodol deddfu yng Nghymru.

Cymru a’r UE: Beth mae’r bleidlais i adael yr UE yn ei olygu i Gymru? – Mae ein Gwasanaeth Ymchwil yn egluro’r hyn a all ddigwydd yng Nghymru yn dilyn y bleidlais i Adael.

Comisiwn newydd y Cynulliad yn cychwyn arni gyda strategaeth ar gyfer y Pumed Cynulliad – Erthygl newyddion am y strategaeth newydd ar gyfer y Pumed Cynulliad.

Swyddogaeth y Llywydd – Gwybodaeth am swyddogaeth y Llywydd.

Rhagor am Elin Jones AC, y Llywydd

Elin Jones AC yw Llywydd presennol Cynulliad Cenedlaethol Cymru.

Y Llywydd yw’r awdurdod pennaf yn y Cynulliad. Mae’n cadeirio cyfarfod y 60 Aelod Cynulliad yn y Cyfarfod Llawn, gan aros yn wleidyddol ddiduedd bob amser.

Mae’r Llywydd hefyd yn weithredol o ran cynrychioli buddiannau’r Cynulliad a buddiannau Cymru yn genedlaethol, yn y DU ac yn rhyngwladol. Y Llywydd yw cadeirydd Comisiwn y Cynulliad, sef y corff sy’n sicrhau bod gan Aelodau’r Cynulliad y staff a’r adnoddau sydd eu hangen arnynt i gyflawni eu rolau yn effeithiol ar ran pobl Cymru.

Prif swyddogaethau y Llywydd yw:

• cadeirio’r Cyfarfod Llawn;
• penderfynu ar faterion ynglŷn â dehongli neu gymhwyso Rheolau Sefydlog;
• cynrychioli’r Cynulliad mewn trafodaethau ag unrhyw gyrff eraill, pa un a ydynt y tu mewn i’r Deyrnas Unedig neu’r tu allan iddi, mewn perthynas â materion sy’n effeithio ar y Cynulliad.

Gweler hefyd:

Y Llywydd yn rhoi tystiolaeth i Bwyllgor y Cynulliad – Newidiadau y mae’r Llywydd yn awyddus i’w gwneud i Fil Cymru.

Elin Jones yn egluro’r hyn y mae am ei gyflawni fel Llywydd y Cynulliad Cenedlaethol – Cyfweliad â Wales Online ar yr hyn y mae’r Llywydd am ei gyflawni dros y pum mlynedd nesaf.

Y camau nesaf

Ar ôl casglu eich holl gwestiynau ynghyd, caiff rhai eu dewis i’r Llywydd eu hateb ar y dydd.

Byddwn yn coladu’r rhain ac yn eu rhannu â Catrin Hâf Jones cyn y cyfweliad. Bydd hi yn ei thro yn eu defnyddio yn ei sgwrs ag Elin Jones AC, y Llywydd. Os byddwch yn yr Eisteddfod, gallwch ddod i wylio’r cyfweliad yn fyw; fel arall gallwch ei wylio yn fyw ar ein tudalennau Facebook. Wedyn, bydd y sgwrs ar gael ar-lein ar Senedd.TV. Byddwn yn rhoi gwybod i chi os caiff eich cwestiwn ei ateb.

Cynhelir sgwrs rhwng y Llywydd a Catrin Hâf Jones ar 2 Awst am 11.00 yn yr Eisteddfod Genedlaethol yn y Fenni.

Edrychwn ymlaen at glywed oddi wrthych!

Os byddwch yn yr Eisteddfod, gallwch wylio’r cyfweliad yn fyw am 11.00 ym mhabell y Cymdeithasau 1. Os na allwch fod yn bresennol, byddwn yn darlledu’r cyfweliad yn fyw yn Gymraeg a Saesneg ar ein cyfrifon Facebook:

Facebook Cynulliad Cymru

Facebook Assembly Wales

Hefyd, gallwch weld y cyfweliad llawn ar Senedd.tv ar ôl y digwyddiad, ynghyd â thrawsgrifiadau.

Darllenwch yr erthygl yma yn Saesneg